آمار عملکرد تجارت خارجی ایران در دومین ماه منتشر شد و ارزش صادرات، واردات، اقلام صادراتی و وارداتی و مقاصد و مبادی آن مشخص شد. در این ماه تجربه تراز مثبت ماه فروردین معکوس شد و بار دیگر واردات از صادرات سبقت گرفت. روندی که عینا در سال ۱۴۰۱ نیز قابل مشاهده است. این سومین سال متوالی است که در آغاز سال و ماه فروردین تراز تجاری کشور مثبت می شود و به همراه نوید سالی نو، نوید تجارتی پررونق را می دهد؛ اما در اردیبهشت ورق برمی گردد و واردات افزایش می یابد بدون آنکه صادرات رمقی گرفته باشد. تجارت ماه اردیبهشت نیز با ثبت ارقام ۳ میلیارد و ۸۶۸ میلیون دلار صادرات و نیز ۴ میلیارد و ۸۵۴ میلیون دلار واردات هرچند از نظر ارزشی حجم مبادلات افت چندانی نسبت به مدت مشابه سال گذشته ندارد، اما تراز منفی ۹۶۸ میلیون دلاری آن در قیاس با همین مدت در سال ۱۴۰۱ تقریبا دو برابر شده است. بر اساس آمار اعلام شده از سوی گمرک تراز دوماهه سال ۱۴۰۲ نیز منفی ۴۲۸ میلیون دلار است؛ در دوماهه سال جاری صادرات به ارزش ۷ میلیارد و ۵۱۳ میلیون دلار انجام گرفته و مقدار ارزشی واردات ۷ میلیارد و ۹۴۱ میلیون دلار بوده است.

محمد رضوانی فر معاون وزیر اقتصاد و رئیس کل گمرک ایران این آمار را این گونه اعلام کرد و گفت: از مجموع تجارت خارجی کشور در ۲ماهه امسال ۲۱ میلیون تن به ارزش ۷ میلیارد و ۵۱۳ میلیون دلار به صادرات قطعی کالاهای غیرنفتی به استثنای نفت خام، نفت کوره، نفت سفید و تجارت چمدانی و ۴ میلیون و ۷۳۲ هزار تن به ارزش ۷ میلیارد و ۹۴۱ میلیون دلار به واردات اختصاص داشت. اما از نظر مقاصد تجاری همان کشورها همچنان در صدر هستند؛ چینی ها، عراقی ها، ترکیه ای ها و اماراتی ها. هندی ها بیشتر از هر کشور دیگری به کالاهای ایرانی علاقه نشان می دهند و اکنون مدت ها است مشتری جدیدی به باشگاه مشتریان ایران اضافه نشده است، مگر هندوستان که اندکی درمیان ۱۰کشور نخست مقصد کالاهای ایرانی تغییر مکان داده و اکنون مدتی است به پنجمین مقصد برتر ارتقا یافته است. تذکر این نکته تبدیل به عادت نوشتن گزارش های عملکرد تجاری شده است که ترکیب بدون تنوع مشتری کالاهای ایرانی و نیز سهم بسیار بالای این کشورها از ارزش صادرات کشور رفتاری خطرناک از منظر تجارت محسوب می شود و آسیب پذیری احتمالی در برابر تغییر رفتار برخی از این مشتریان را افزایش می دهد، با این وجود با توجه به تحریم های ایران چنین تذکری حتی اگر در دولت گوش شنوایی نیز داشته باشد، عمل به آن شاید چندان میسر نباشد. اما کشورهای حوزه اوراسیا از جمله روسیه و قزاقستان نیز همچنان و با توجه به شرایط نزدیکی سیاسی و عقد پیمان های تجاری، هنوز به مرحله صدرنشینی نرسیده اند و البته شاید برای قضاوت در این مورد اندکی زود باشد.

تجارت در اردیبهشت
در ماه دوم، اردیبهشت صادرات غیرنفتی کشور ارزشی به میزان ۳ میلیارد و ۸۶۸ میلیون دلار داشته است که با درنظر گرفتن واردات ۴ میلیارد و ۸۵۴ میلیارد دلاری تراز آن در نزدیکی منفی یک میلیارد دلار و به بیان دقیق منفی ۹۸۶ میلیون دلار برآورد می شود که با توجه به مثبت شدن تراز تجاری در ماه پیش از آن، یعنی فروردین سال ۱۴۰۱ تجارت ایران بار دیگر در سراشیبی قرار گرفته است. البته تجارت اردیبهشت سال ۱۴۰۱ نیز روزهای خوبی را سپری نمی کرد و این ماه، ماه خوب تجارت ایران نبود هرچند شکاف میان صادرات و واردات تا این حد بالا نبود. در این ماه از سال ۱۴۰۱ صادرات به میزان ۴ میلیارد و ۸۱۷ میلیون دلار رسید و واردات از ۵ میلیارد دلار فراتر رفت و عدد ۵ میلیارد و ۲۹۱ میلیون دلار را ثبت کرد. بر این اساس تراز تجاری کشور برخلاف ماه پیش از آن منفی شد و شکاف صادرات و واردات ۴۷۴ میلیون دلاری ثبت شد. در مدت مشابه سال پیش از ۱۴۰۱ یعنی اردیبهشت سال ۱۴۰۰ صادرات ۳ میلیارد و ۲۹۲ میلیون دلار و واردات ۳ میلیارد و ۷۲۸ میلیون دلار ثبت شده بود؛ بر این اساس تراز دو ماه چندان تفاوتی ندارد اما حجم تجارت اردیبهشت در ۱۴۰۱ به شکلی چشمگیر بالاتر از سال ۱۴۰۰ است و همچنین بالاتر از اردیبهشت سال ۱۴۰۲ اما نه چندان قابل توجه.

تجارت دوماهه
تجارت خارجی کشور در ۲ ماهه امسال از نظر وزن حجمی معادل ۲۵ میلیون و ۷۳۲ هزار تن به ارزش ۱۵ میلیارد و ۴۵۴ میلیون دلار بوده است که نسبت به مدت مشابه سال قبل هفت درصد کاهش را نشان می دهد. نکته قابل توجه این است که در این بازه زمانی، ارزش صادرات نفتی با وجود رشد ۳/ ۱۲ درصدی وزن، ۷/ ۱۳ درصد کاهش پیدا کرده و همین مساله به افول ارزش تجارت خارجی دامن زده است.

رئیس گمرک دیگر چه گفت
رضوانی فر درخصوص میزان تغییرات صورت گرفته در صادرات و واردات در ۲ماهه امسال صادرات کشور گفت: صادرات در این مدت به لحاظ وزنی ۲۶/ ۱۲ درصد افزایش و از حیث ارزش ۷۲/ ۱۳ درصد کاهش و واردات نیز به لحاظ وزن و ارزش به ترتیب ۷۰/ ۸ درصد و ۷۹/ ۴ درصد کاهش یافته است. به گفته معاون وزیر اقتصاد و رئیس کل گمرک ایران، ۵ قلم اول کالاهای صادراتی شامل پروپان مایع شده به ارزش ۵۹۲ میلیون دلار، گاز طبیعی مایع شده ۵۳۸ میلیون دلار، بوتان مایع شده ۴۱۱ میلیون دلار، متانول ۳۷۴ میلیون دلار و قیرنفت ۳۵۰ میلیون دلار بوده است. ۵ قلم اول کالاهای صادراتی در ۲ماهه امسال بیش از ۳۰ درصد از ارزش کل صادرات کشورمان را در این مدت به خود اختصاص داد. او در ادامه به ۵ قلم اول واردات در این مدت اشاره و تشریح کرد: ذرت دامی با ۵۳۶ میلیون دلار، گوشی تلفن همراه هوشمند ۲۴۷ میلیون دلار، دانه سویا تراریخته ۲۲۷ میلیون دلار، قطعات منفصله جهت تولید اتومبیل سواری ردیف تعرفه ۸۷۰۳ به استثنای لاستیک ۲۰۹ میلیون دلار و برنج کامل سفیدشده به ارزش ۲۰۶ میلیون دلار اختصاص داشت. ۱۵ درصد از ارزش کل واردات در ۲ماهه امسال به ۵ قلم فوق الذکر اختصاص داشته است. به گفته رضوانی فر، چین، عراق، ترکیه، امارات متحده عربی و هند ۵کشور اول مقصد کالاهای صادراتی بوده اند که به ترتیب ۲ میلیارد و ۴۱۸ میلیون دلار، یک میلیارد و ۲۲۸ میلیون دلار، ۸۳۵ میلیون دلار، ۷۴۹ میلیون دلار و ۳۳۱ میلیون دلار به این ۵ کشور صادر شد، همچنین ۵ کشور اول مبدا کالاهای وارداتی در ۲ماهه امسال به ترتیب شامل چین به ارزش ۲ میلیارد و ۳۹۶ میلیون دلار، امارات متحده عربی ۲ میلیارد و ۳۱۳ میلیون دلار، ترکیه ۹۰۳ میلیون دلار، آلمان ۲۸۸ میلیون دلار و فدراسیون روسیه ۲۶۹ میلیون دلار بوده است.

معاون وزیر اقتصاد و رئیس کل گمرک ایران درخصوص میزان ترانزیت کالا از مسیر ایران در ۲ماهه امسال اعلام کرد: در این مدت ۲ میلیون و ۳۲۶ هزار تن کالا از مسیر ایران ترانزیت شد که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳۸/ ۵ درصد کاهش داشته است.