سال جاری میلادی با آشوبی در اقتصاد جهانی آغاز شد، بازارهای مالی تحت تأثیر فروپاشی چندین بانک بزرگ آمریکایی قرار گرفت و تورم ماندگار و سخت‌تر شدن سیاست‌های پولی در بیشتر کشورها وضعیت را دشوارتر ساخت. بااین‌همه، بعضی از اقتصادها مقاوم بودن خود را به اثبات رسانده‌اند و انتظار می‌رود نسبت به سال پیش رشد محسوسی را به ثبت برسانند.
رتبه‌بندی کشورها بر اساس بزرگی اقتصاد
آمارهای صندوق بین‌المللی پول نشان می‌دهد آمریکا تا پایان سال ۲۰۲۳ با تولید ناخالص داخلی پیش‌بینی‌شده ۲۶٫۹ هزار میلیارد دلار برای کل سال، همچنان بزرگ‌ترین اقتصاد جهان باقی بماند. این میزان بیشتر از مجموع تولید ناخالص کشورهایی است که از رتبه ۱۷ (اندونزی) تا رتبه ۱۹۱ (تووالو) رتبه‌بندی شده‌اند. چین با ۱۹٫۴ هزار میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی پیش‌بینی‌شده در رتبه دوم قرار می‌گیرد. درواقع بیشتر اقتصادهایی که به‌عنوان اقتصادهای برتر جهان شناخته می‌شوند جایگاه خود را در میان ۵ اقتصاد بزرگ جهان حفظ خواهند کرد؛ اما انتظار می‌رود تا پایان سال هند با سبقت گرفتن از انگلیس با تولید ناخالص داخلی برابر ۳٫۷ هزار میلیارد دلار در رتبه پنجم قرار بگیرد.
بر اساس آمار صندوق بین‌المللی پول از تولید ناخالص داخلی پیش‌بینی‌شده هر کشور تا پایان سال ۲۰۲۳، کشورهای آمریکا، چین، ژاپن، آلمان، هند، انگلیس، فرانسه، ایتالیا، کانادا و برزیل ۱۰ رتبه برتر اقتصادهای برتر جهان را در اختیار داشته و بیشترین سهم را در اقتصاد جهانی خواهند داشت. مجموع تولید ناخالص داخلی ۱۰ اقتصاد برتر جهان تا پایان سال ۲۰۲۳ بیش از ۹۱ هزار میلیارد دلار خواهد بود.
ایران در این رتبه‌بندی با تولید ناخالص پیش‌بینی‌شده ۳۶۸ میلیارد دلار، در رتبه ۴۲ پیش از شیلی و رومانی قرار گرفته است. در سوی دیگر طیف کشورهای تووالو، نائورو، کیریباتی، پالائو، جزایر مارشال، میکرونزیا، تونگا، سائو توم و پرینسیپ، دومینیکا و ساموآ به ترتیب کمترین میزان تولید ناخالص جهانی را داشته و ضعیف‌ترین اقتصادهای جهان به شمار می‌روند. مجموع تولید ناخالص پیش‌بینی‌شده این ۱۰ کشور برابر ۵٫۶ میلیارد دلار خواهد بود.
بزرگ‌ترین اقتصادها در هر منطقه جغرافیایی هم ازاین‌قرارند: نیجریه با تولید ناخالص داخلی ۵۰۶٫۶ میلیارد دلار در آفریقا، چین با تولید ناخالص داخلی ۱۹٫۴ هزار میلیارد دلار در آسیا، آلمان با تولید ناخالص داخلی ۴٫۳ هزار میلیارد دلار در اروپا، عربستان سعودی با تولید ناخالص داخلی ۱٫۱ هزار میلیارد دلار در خاورمیانه، آمریکا با تولید ناخالص داخلی ۲۶٫۹ هزار میلیارد دلار در آمریکای شمالی و مرکزی، استرالیا با تولید ناخالص داخلی ۱٫۷ هزار میلیارد دلار در اقیانوسیه و برزیل با تولید ناخالص داخلی ۲٫۱ هزار میلیارد دلار در آمریکای جنوبی.
اقتصادهای در حال انقباض
بر اساس پیش‌بینی‌های صندوق بین‌المللی پول، انتظار می‌رود تا پایان سال جاری ۲۹ اقتصاد جهان نسبت به سال گذشته خود دچار انقباض شوند و بیش از ۵۰۰ میلیارد دلار درآمد را از جهان دریغ سازند. روسیه بیشترین میزان انقباض، برابر ۱۵۲٫۶ میلیارد دلار را تجربه خواهد کرد. این مبلغ برابر یک‌سوم مجموع ارزش انقباض اقتصادی در ۲۹ اقتصاد در حال انقباض است. مصر با انقباضی ۸۸ میلیارد دلاری و کانادا با انقباضی ۵۰ میلیارد دلاری یک‌سوم دیگر انقباض اقتصادی جهان را تشکیل خواهند داد.
انقباض اقتصادی مصر تا حدودی به دلیل کاهش ارزش واحد پولی این کشور در برابر دلار آمریکا است. سقوط ارزش پوند مصر در برابر دلار از اواسط سال گذشته آغاز شد و ارزش این ارز در برابر دلار ۵۰ درصد کاهش پیدا کرد.
روسیه و کانادا هردو از بزرگ‌ترین تولید‌کنندگان نفت جهان به شمار می‌روند و کاهش قیمت نفت از سال گذشته تاکنون آسیب شدیدی به این دو اقتصاد وارد کرده است. نباید فراموش کرد که تحریم‌های غرب علیه روسیه به دلیل آغاز جنگ علیه اوکراین باعث ایجاد محدودیت‌های زیادی درفروش نفت روسیه شده است و این کشور را وادار کرده تا نفت خود را با تخفیف‌های زیادی به فروش برساند.
کشورهای روسیه، مصر، کانادا، عربستان، بنگلادش، نروژ، کویت، عمان، کلمبیا و امارات تا پایان سال جاری بیشترین میزان انقباض را تجربه خواهند کرد و مجموع انقباض اقتصادی این کشورها به حدود ۴۴۹ میلیارد دلار خواهد رسید.
به گفته صندوق بین‌المللی پول، حضور کشورهای عربستان، نروژ، کویت و عمان در میان ۱۰ اقتصاد برتر در حال انقباض جهان بر تأثیر بالقوه تولید ناخالص داخلی بر کشورهای تولید‌کننده نفت اشاره دارد. تعدادی از کشورهای تولید‌کننده نفت باهدف افزایش قیمت جهانی نفت به‌تازگی میزان تولید روزانه خود را محدودتر ساخته‌اند، اما نگرانی نسبت به کاهش تقاضای جهانی نفت به دلیل کندی رشد اقتصاد چین باعث شده تا قیمت جهانی نفت نسبت به سال گذشته پایین باقی بماند.
پیش‌بینی‌های سازمان‌هایی مانند صندوق بین‌المللی پول اگرچه عموماً به واقعیت نزدیک‌اند، اما معمولاً در ماه‌های ابتدایی سال انجام می‌گیرند و ممکن است بسیاری از آنها تا پایان سال دستخوش تغییرات شوند. همان‌طور که جی پی مورگان به‌تازگی پیش‌بینی‌های خود از تولید ناخالص داخلی چین تا پایان سال جاری را ۶ برابر افزایش داد.
