زعفران یکی از کالا‌های صادراتی مهم در ایران محسوب می‌شود. دولت هرساله سود بسیاری از صادرات این محصول به دست می‌آورد. سید روح‌الله لطیفی مدیر‌کل دفتر مطالعه، پایش و توسعه بازار سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران در گفت‌و‌گو با ایرنا درباره میزان صادرات زعفران در سال ۱۴۰۲ گفت: ۲۲۱تن زعفران ایرانی به ۵۵کشور جهان صادر شده است. او همچنین ارزش صادراتی زعفران را ۲۰۷میلیون و ۷۸۶ هزار و ۲۸۱ دلار برآورد کرد.سال گذشته ۵۵کشور از ایران زعفران وارد کردند. امارات متحده عربی با خرید ۶۷هزار و ۱۲۰کیلو‌گرم در صدر وارد‌کنندگان زعفران از ایران ایستاده است. چین، اسپانیا و افغانستان در رتبه‌های بعدی بیشترین وارد‌کننده زعفران از ایران قرار دارند.
قیمت زعفران در سال ۱۴۰۳
باوجود افزایش صادرات، در سال جدید قیمت زعفران به نسبت گذشته افزایش چشمگیری پیدا کرده است. روند تولید این محصول در سال گذشته، کاهشی بود. عواملی نظیر آب‌وهوای نامناسب، خشکسالی و احتکار در کاهش تولید محصول
نقش داشته‌اند.
علی حسینی عضو شورای ملی زعفران درباره افزایش قیمت زعفران نسبت به سال گذشته گفت: قیمت زعفران نسبت به سال گذشته افزایش چشمگیری پیدا کرده چراکه قیمت زعفران در سال گذشته بین ۳۸میلیون تومان تا ۴۲میلیون تومان متغیر بوده است درحالی که زعفران امسال حدود ۱۰۰میلیون تومان به فروش می‌رسد.
چه عواملی در کاهش تولید زعفران نقش داشتند؟
حسینی درباره وضعیت تولید اظهار کرد: تا زمان برداشت زعفران امسال ۵ماه باقی‌مانده است اما روند تولید زعفران در سال گذشته کاهشی بود. عواملی نظیر آب‌وهوای نامناسب، خشکسالی و احتکار برخی تاجران در کاهش تولید این محصول تاثیر‌گذار بوده است.این فعال بخش‌خصوصی درباره صادرات این محصول توضیح داد: سال گذشته صادرات این محصول در برخی ماه‌ها افزایشی و در برخی ماه‌ها کاهشی بوده است ولی در کل، صادرات در سال گذشته روند افزایشی داشته است. او درباره صادر‌کنندگان این محصول به سایر کشور‌ها توضیح داد: اغلب افرادی که سال گذشته به صادرات زعفران پرداختند اشخاص غیرمرتبط با این حوزه بودند زیرا این صادرکنندگان معمولا به دلیل منتقل کردن سرمایه، واردات کالا، احتیاج داشتن به ارز و… اقدام به صادرات این محصول کردند.او درباره میزان صادرات صادر‌کنندگان مرتبط به این حوزه یادآور شد: روند فروش صادر‌کنندگان اصلی این محصول در سال گذشته کاهشی بود اما صادرات افراد غیرمرتبط دراین زمینه افزایش پیدا کرد. عمده صادرات این محصول را افراد غیرمرتبط با این حوزه انجام داده‌اند.
سهم ناچیز ایران از صادرات زعفران
حسینی درباره کشور‌هایی که بیشترین واردات زعفران را از ایران دارند، توضیح داد: امارات متحده عربی، افغانستان، اسپانیا و چین بیشترین واردات زعفران را از ایران انجام می‌دهند. کشوری مانند اسپانیا که سهم بزرگی از صادرات زعفران در بازار‌های جهانی دارد، مجبور به خرید زعفران از ایران و صادرات مجدد آن به کشور‌های دیگر است. با این حال ایران فقط توسعه صادرات با قیمت نازل و سودآوری کم داشته است.
او درباره صادرات واقعی خاطرنشان کرد: صادرات واقعی یعنی ایران به جای ۶۵کشور به ۱۶۵کشور صادرات کند و ارزش واقعی پول به کشور برگردانده شود.
عضو شورای ملی زعفران در پاسخ به این پرسش که افغانستان و اسپانیا زعفران ایران را خریداری می‌کنند و با برند تجاری خود به سایر کشور‌ها صادر می‌کنند، چرا دولت خود این برند‌سازی را انجام نمی‌دهد، توضیح داد: یکی از عوامل تاثیر‌گذار در این زمینه، برنامه‌ریزی نامناسب از سوی دولت است چون دولت باید از صادر‌کننده و تولید‌کننده حمایت کند و بداند این حمایت منجر به رشد مناطق روستایی و کمتربرخوردار می‌شود. اگر دولت به این موضوع توجه کند بسیاری از مشکلات حل می‌شود.
او درباره چالش‌های صادرات زعفران تشریح کرد: چالش عمده این موضوع، کنار کشیدن دولت از بحث صادرات و تولید زعفران و بحث مشکلات ارزی است. دولت باید به صورت جدی در تولید و صادرات ورود کند. در مورد مشکلات ارزی هم صادر‌کننده موظف است ارز محصولاتی را که صادر می‌کند به قیمت ۴۳هزار تومان در اختیار دولت قرار دهد.حسینی درباره اقدامات دولت برای خرید زعفران از کشاورزان تصریح کرد: دولت برای خریدن زعفران از کشاورزان اقدام کرده است منتها دولت زعفران را به قیمت ۴۳میلیون و ۵۰۰هزار تومان از کشاورزان می‌خرد ولی حدود ۱۰۰میلیون تومان می‌فروشد. این نرخ عملا سودی برای کشاورز ندارد.
راهکار‌هایی برای افزایش تولید و صادرات
عضو شورای ملی زعفران در پایان درباره راهکار‌های افزایش تولید و صادرات پیشنهاد کرد: آموزش صحیح و به‌موقع کشاورزان امری مهم در این زمینه تلقی می‌شود. حتی یکی از وظایف وزارت جهاد‌ کشاورزی هم آموزش درست و به‌موقع به کشاورزان است که متاسفانه ورود دولت در این حیطه کمرنگ بوده است. درباره صادرات هم دولت باید با شناسایی مشکلات، آنها را حل کند.
براساس این گزارش، دولت می‌تواند با برنامه‌ریزی مناسب، حمایت از تولید‌کننده و صادر‌کننده داخلی و همینطور تلاش برای آموزش کشاورزان، هم تولید و هم صادرات این محصول را افزایش دهد و چالش‌های تولید و صادرات این محصول را از میان بردارد.
لزوم حمایت دولت برای افزایش کیفیت و تولید زعفران
از طرفی غلامرضا میری در این خصوص گفت: با ورود رقبای بین‌المللی باید حمایت از کشاورز و فرآوری‌کنندگان زعفران ایرانی افزایش یابد. نایب رییس شورای ملی زعفران گفت: میزان صادرات زعفران در سال گذشته ۲۲۱تن به ارزش دلاری ۲۰۷۷۸۶۲۸۱ بوده است و به ۵۵کشور جهان صادر شده است. میری عنوان کرد: اگر موانع صادراتی وجود نداشته باشد، مقدار صادرات به ۶۷کشور جهان و به مرز ۵۰۰تن می‌رسد.
رییس اتحادیه صادرکنندگان زعفران گفت: با توجه به ورود برخی کشورها به عرصه تولید زعفران از جمله آمریکا‌، چین‌، ایتالیا، ازبکستان، افغانستان و ترکیه باید حمایت‌های لازم از کشاورز و فرآوری‌کنندگان جهت افزایش کیفی محصول و تولید زعفران ارگانیک ایرانی صورت پذیرد.وی بیان کرد: پرداخت تسهیلات با نرخ تک رقمی به تولیدکنندگان، فرآوری‌کنندگان و صادرکنندگان جهت حفظ و ثبات بازار با هدف جلوگیری از نوسانات شدید قیمت در طول سال می‌تواند تاثیر بسیار مثبتی بر روند افزایشی صادرات زعفران داشته باشد.میری با بیان اینکه اختیار لازم به صادرکننده برای فروش ارز حاصل از صادرات در بازار آزاد به جای واریز به سامانه نیما داده شود، افزود: با تحقق این امر دیگر شاهد خروج ماهانه ۱۰تن زعفران از کشور به صورت قاچاق نخواهیم بود.وی در ادامه اظهار کرد: متاسفانه واریز ارز حاصل از صادرات به سامانه نیما با توجه به اختلاف قابل توجه بین ارز نیمایی و آزاد سبب افزایش قیمت تمام‌شده برای صادرکنندگان شده و قاچاقچی نیز از این فرصت به‌دست آمده سوءاستفاده می‌کنند و زعفرانی که به صورت قاچاق از کشور خارج کرده است را ۲۰درصد زیر قیمت به خریداران عرضه می‌کنند.
غلامرضا میری در پایان تبلیغات در رسانه‌های بین‌المللی با هدف معرفی خواص دارویی زعفران را از راهکارهای افزایش سرانه مصرف و صادرات زعفران دانست و گفت: برپایی نمایشگاه‌های مختلف در کشورهای هدف صادراتی جهت بازاریابی و آشنایی با تجار و مصرف‌کنندگان زعفران نیز می‌تواند در افزایش صادرات موثر باشد./تجارت نیوز