علیرضا طاهری امروز ۲۲ مردادماه، در نشست خبری مدیران عامل صنعت آب خراسان رضوی با اصحاب رسانه اظهار کرد: امروز برای ما ثابت شد که در حال گذراندن سخت‌ترین سال آبی در طول تاریخ ثبت آمار هستیم. سال آبی ۱۴۰۱-۱۴۰۲ سخت‌ترین، کم‌بارش‌ترین و خشک‌ترین سال استان و شهر مشهد است. نمی‌توانیم بگوییم از دوران پیک تیر و مرداد عبور کردیم اما به نظر می‌رسد در منحنی نزولی هستیم.
وی عنوان کرد: تا این لحظه استان ۹۹.۶ میلی‌متر بارش را ثبت کرده که در سال گذشته این عدد ۱۴۶.۹ و میانگین بارش درازمدت ۱۸۴.۱ میلی‌متر بوده؛ بنابراین نسبت به سال گذشته ۳۲.۲ درصد و میانگین درازمدت ۴۵.۹ درصد کاهش داشتیم. این عدد فوق‌العاده بالا بوده و استان نصف میانگین بارش را دریافت نکرده است.
طاهری افزود: در مشهد نیز تا امروز ۷۰ میلی‌متر بارش داشتیم که سال گذشته به عنوان یک سال خشک ۱۶۵ و میانگین بارش درازمدت ۲۱۲.۷ میلی‌متر بوده، بنابراین ۵۸ درصد نسبت به سال گذشته و ۶۷ درصد نسبت به میانگین درازمدت کاهش بارش داشتیم. اثر بارش‌ها در میزان ذخیره آب سدهای استان است.
خراسان رضوی ادامه داد: از ۵ سد مهم استان، سد دوستی با حجم یک میلیارد و ۲۵۰ میلیون متر مکعب در حال حاضر ۹ درصد آب دارد که سال گذشته ۲۱ درصد بوده است. سد طرق با حجم ۳۲.۸ میلیون متر مکعب ۱۰ درصد ذخیره دارد که سال گذشته ۲۸ درصد بوده است. ذخیره فعلی سد کارده با ۲۶ میلیون حجم، ۱۲ درصد و سد ارداک با ۳۰.۳ میلیون متر مکعب حجم، ۱۸ درصد است. این ۴ سد منابع تامین در اختیار آبفا هستند. همچنین سد تبارک قوچان با حجم ۶۰ میلیون متر مکعب امسال ۲۶ درصد آب دارد.
وی بیان کرد: با توجه به کاهش منابع سطحی ناگزیر بودیم بخشی از آب مورد نیاز را از آب زیرزمینی تامین کنیم. تخصیص جدیدی به آبفا برای چاه‌ها ندادیم. حتی چاه‌هایی که متولی حفر آن شدیم را هنوز در مدار نیاوردیم، صرفا برای عبور از بحران و برداشت موقت بود و پروانه این چاه‌ها نیز به نام خود آب‌منطقه‌ای ثبت شد. زمانی که قصد حفر چاهی را داریم باید کیفیت و فاصله چاه را رعایت کنیم.
طاهری اضافه کرد: اخیرا دکتر محمدمسعود محمدپور خویی یکی از اساتید دانشگاه و از نخبگان پروژه تحقیقاتی با آب‌منطقه‌ای در خصوص تاثیر نصب کنتورهای چاه‌های کشاورزی نتایج کار را بیان کردند. اهداف تعادل‌بخشی با نصب کنتورهای هوشمند به طور متوسط در تمامی دشت‌های استان ۳۲ درصد موثر بوده و این میانگین برای ۱۸ دشت نخست استان به ۸۲ درصد افزایش یافته است. ما شیب منحنی تعادل را کاهش دادیم و از حالت تند به ملایم تبدیل شده که تنها به دلیل رعایت میزان برداشت توسط کشاورزان بوده است. امیدواریم با تداوم استفاده و بهره‌برداری از این کنتورها مسئله کمیت آب زیرزمینی در استان و مشهد به خوبی مدیریت شود.
مدیرعامل شرکت آب‌منطقه‌ای خراسان رضوی در خصوص شوری آب در باغ گیاهشناسی مشهد گفت: دشت مشهد از ۹ کیلومتری شرق قوچان شروع می‌شود، از مشهد عبور کرده و در ۳۰ کیلومتری شهر به دشت نریمانی متصل می‌شود. هرچه به سمت شرق می‌رویم، کیفیت آب تنزل پیدا می‌کند. به دلیل کاهش سطح ایستایی و اثری که بارندگی‌های خوب می‌توانست داشته باشد و نداشتیم، در برخی مناطق از جمله باغ گیاهشناسی دچار افت کیفیت هستیم. تمام تلاش ما این است که هدایت الکتریکی مطلوبی که مردم بتوانند استفاده کنند، داشته باشیم.
وی با بیان اینکه برای مشهد و استان در افق ۲۵ ساله برنامه داریم، تصریح کرد: در سال ۱۴۲۰ ما در مشهد به ۳۹۶ میلیون متر مکعب آب نیاز داریم. در سال ۱۴۲۰، ۳۱ درصد آب شهر یعنی ۱۲۳ میلیون متر مکعب را باید از چاه‌ها تامین کنیم.
طاهری افزود: ۱۰۰ میلیون متر مکعب حدود ۲۵ درصد از آب شهر از محل جایگزینی پساب با آب کشاورزی، ۳۶ میلیون متر مکعب حدود ۹ درصد از کوه‌های شمالی مشهد، ۳ درصد به میزان ۱۰ میلیون متر مکعب از سد ارداک، ۵ درصد به میزان ۲۰ میلیون متر مکعب از سد شوریجه، ۲ درصد به میزان ۷ میلیون متر مکعب از رودخانه گلستان، ۸ درصد معادل۳۰ میلیون متر مکعب از سد دوستی، ۲ درصد معادل ۹ میلیون متر مکعب از سدهای طرق و کارده و ۱۵ درصد معادل ۶۱ میلیون متر مکعب از شیرین‌سازی و انتقال آب از دریای عمان است.
مدیرعامل شرکت آب‌منطقه‌ای خراسان رضوی در خصوص سد شوریجه بیان کرد: سد شوریجه حدود ۳۲ درصد پیشرفت فیزیکی دارد. این سد با حجم مخزن ۲۳۰ میلیون متر مکعب قابلیت تنظیم آب به میزان ۲۸ میلیون متر مکعب را دارد. قرار است بخشی از آب شرب مشهد، روستاهای مسیر، کشاورزی و محیط زیست از طریق این سد تامین شود.
وی ادامه داد: تونل انتقال و فرازبند این سد تمام شده، عملیات اجرایی پنل‌های دیواره آب‌بند شروع شده و عملیات تزریق در حال ادامه است. این پروژه جزو پروژه‌های اولویت‌دار وزارت نیرو بوده و در پاییز سال ۱۴۰۳ آبگیری خواهد شد. اعتبار این سد در برآوردهای اولیه ۵۷۰ میلیارد تومان برای خود سد و ۳۰۰ میلیارد تومان برای خط انتقال بوده است.
طاهری در خصوص انتقال آب از کوه‌های شمالی مشهد عنوان کرد: در این زمینه ما به دو وظیفه مکلف شدیم. اول به روز کردن هیدرولوژی و دوم اقناع اجتماعی مردم است. گزارش ما کامل است و تقدیم مدیر دیوان محاسبات خواهیم کرد. این پروژه در لیست پروژه‌های تامین آب مشهد قرار دارد.
مدیرعامل شرکت آب‌منطقه‌ای خراسان رضوی در خصوص پارک چهل‌بازه گفت: ما قول داده و به آن وفادار بودیم که در مورد این موضوع طمأنینه و آرامش شهر را رعایت کنیم. از نظر آب‌منطقه‌ای آن محدوده بستر رودخانه چهل‌بازه است. همه هدف ما این است که این بستر و رودخانه حفظ شود. رودخانه چهل‌بازه دارای حوزه آبریزی به مساحت ۳۴۰ کیلومتر مربع است که ۲۰ میلیون متر مکعب در سال آورد فعال دارد.
وی اضافه کرد: مقام قضایی اخیرا توصیه‌ای داشتند و تکلیف کردند در بازه زمانی محدود وارد مصالحه شویم. جلسه‌ای را برگزار کردیم، راه حل‌هایی را ارائه کردیم تا در کنار این موضوع بستر رودخانه حفظ شود. ما برای این بستر به شهرداری اجازه دادیم و شهرداری نیز برنامه داشت از پل پرتوی تا سید رضی رودپارک ایجاد کند که شروع کردند. امیدواریم بتوانیم به راه‌هایی دست پیدا کنیم تا هم بستر بودن رودخانه حفظ و هم مشکل مالباختگان حل شود.
طاهری با اشاره به اینکه در پروژه‌هایی که منجر شد تیر و مرداد گرم امسال را بگذرانیم، میانگین کمک و حمایت مردم و اشخاص خصوصی از میانگین کمک و حمایت دستگاه‌های رسمی بیشتر بود، تصریح کرد: کارهای بزرگتری پیش رو داریم. دستگاه‌های رسمی خراسان رضوی و مشهد باید بیش از آنچه تاکنون کمک کردند، کمک کنند. در زمان‌هایی همه بسترها فراهم بود اما ماه‌ها برای یک مجوز معطل ماندیم.
مدیرعامل شرکت آب‌منطقه‌ای خراسان رضوی خاطرنشان کرد: متوسط سرانه اعتباری حوزه آب در کشور برای هر نفر۳۵۰ هزار تومان در سال تعیین شده اما برای استان خراسان رضوی ۷۸ هزار تومان است که این وضعیت خوبی نیست. طرح‌هایی ارائه کردیم اما متاسفانه برای این طرح‌ها موانع ایجاد می‌شود. تامین آب استان کار بسیار سختی است. نمره برخی دستگاه‌های کشوری ما در این موضوع قابل قبول نیست.
وی در خصوص کشف‌رود بیان کرد: در دوره استانداری اسبق وظایف کشف‌رود طی تفاهمی به شهرداری منتقل شد. در حال حاضر اقدامات نیاز به سرعت بیشتری دارد. آقای قلندر شهردار مشهد توجه ویژه‌ای کردند و امیدواریم در بازه زمانی تعیین شده به اتمام برسد. آب‌منطقه‌ای بستر کشف‌رود را به ازای هر متر مربع یک ریال در حد رایگان در اختیار مردم قرار می‌دهد تا در تعامل سه‌جانبه بین آب‌منطقه‌ای، شهرداری و سرمایه‌گذاران خُرد، دومین رودپارک شهر را در کشف‌رود داشته باشیم. باید سرمایه‌گذار بخش خصوصی را در کشف‌رود قبول کرده و به صحنه بیاوریم.
طاهری با اشاره به موضوع جانمایی آرامستان گلبهار گفت: این موضوع چند روزی محل مباحثات رسانه‌ای بود. نظر آب‌منطقه‌ای این است که با حضور همه مولفه‌ها بهترین تصمیم در این زمینه اخذ و اجرا شود. نظرات ما به دستگاه‌های نظارتی ارسال شده بود و این دستگاه‌ها در جلسه‌ای از دادستانی گلبهار خواستند آخرین جلسه کاری را برگزار کنند که دو هفته پیش برگزار شد. تمام زوایای موضوع بررسی و قرار شد این موضوع با هیأتی که دادستانی تعیین کردند، نهایی شود؛ این موضوع ظرف چند روز آینده به خوبی حل خواهد شد.
مدیرعامل شرکت آب‌منطقه‌ای استان با بیان اینکه شهرک صنعتی توس در گذشته تصفیه‌خانه‌ای نداشت و فاضلاب را به سمت پرکندآباد گسیل می‌کرد، عنوان کرد: در چند سال گذشته تصفیه‌خانه‌ای به ظرفیت ۶۰۰۰ متر مکعب در شبانه‌روز برای این شهرک ساخته شد. برخی صنایع به شکل غیر مجاز تخلیه فاضلاب دارند که نسبت به این موضوع واکنش نشان دادیم و خواهیم دادیم. مجموع مصرف آب صنایع در استان عدد بسیار محدودی است، ۱.۶ درصد آب استان را صنایع و ۳.۲ درصد را نیز بخش خدمات مصرف می‌کنند. شهرک‌ها مکلف هستند آب را تصفیه کرده و تحویل آب منطقه‌ای بدهند.
وی در خصوص چاه‌های غیر مجاز خاطرنشان کرد: اگر از پنج اقدام جلوگیری کنیم، رسالت عمده خود را در این حوزه انجام داده‌ایم. اول انسداد چاه‌های غیر مجاز و دوم کنترل برداشت است که با نصب کنتورهای هوشمند برداشت چاه‌های غیر مجاز مدیریت شده اما هنوز میزان کسری مخزن ما ناشی از برداشت چاه‌های مجاز از حجم کل چاه‌های غیر مجاز بیشتر است. سوم رفع تصرف بستر رودخانه‌ها، چهارم برداشت موتور تلمبه‌ها و استخرهای غیر مجاز و پنجم آلودگی منابع آب است. در سال جاری ۴۴۲ حلقه چاه غیر مجاز در استان مسدود شده است.
طاهری عنوان کرد: پیش‌بینی شده انتقال آب از دریای عمان به شرق کشور سال ۱۴۰۶ انجام شود. لوله‌گذاری این طرح در استان سیستان‌وبلوچستان شروع شده است. ۶۱ میلیون متر مکعب آب شرب مشهد در سال ۱۴۲۰ از طریق این پروژه تامین خواهد شد.
شرایط آب مشهد اضطراری است
حسین اسماعیلیان نیز در این نشست خبری اظهار کرد: مشهد به‌طور متوسط ۵۰ درصد وابسته به منابع آب سطحی و سدها بوده و در برخی سال‌ها، ۷۵ درصد آب شهر از طریق این منابع تامین می‌شد.
وی افزود: به دلیل اینکه در کلان‌شهرها مصرف آب بالا بوده، امکان تامین آب صرفا از طریق منابع آب زیرزمینی امکان‌پذیر نیست. به دلیل خشکسالی، در سه سال پیاپی و به‌ویژه سال جاری، آوردی وارد سدها نشده و مخازن سدها تقویت نشده است. بنابراین ناچار شدیم از حجم ذخیره باقیمانده سال‌های گذشته استفاده کنیم.
مدیرعامل شرکت آب‌وفاضلاب مشهد بیان کرد: در سال گذشته جلساتی را به صورت هفتگی با آب منطقه‌ای استان داشتیم و فرض را براساس شرایط بدبینانه گذاشتیم. بر این اساس پیش‌نویس برنامه‌های اضطراری تامین آب مشهد توسط دو دستگاه تامین و به دو مرجع ستاد تامین آب استان و وزارت نیرو ارائه شد. این برنامه‌ها تصویب و تایید شده و از آبان سال گذشته در دستور کار دو شرکت قرار گرفت. براساس این برنامه نیاز آبی کلان‌شهر مشهد در زمان پیک ۱۲ هزار و ۷۰۰ لیتر بر ثانیه پیش‌بینی شده که با کمبود ۴۱۵۰ لیتر بر ثانیه معادل ۳۲ درصد نیاز آبی مشهد در پیک مصرف مواجه بودیم.
اسماعیلیان ادامه داد: برنامه‌های اضطراری برای جبران بخشی از این کمبود بود. ۱۱ پروژه با اعتباری بالغ بر ۴هزار میلیارد تومان شروع شد که طی چند ماه گذشته به تدریج این پروژه‌ها وارد مدار بهره‌برداری شده است. اگر پروژه‌ها به مدار بهره‌برداری نمی‌رسید قطعا در دو ماه گذشته مشهد دچار مشکل تامین آب می‌شد. تاکنون کلان‌شهر مشهد هیچگونه قطع آب ناشی از کمبود در تامین نداشته است. کماکان در شرایط اضطرار قرار داریم. برخی سدها از ظرفیت آبگیری خارج خواهند شد. باید با جدیت هرچه بیشتر تلاش کنیم باقیمانده پروژه‌ها را طبق برنامه زمان‌بندی خود به نتیجه برسانیم.
وی با اشاره به تحویل روستاهای مشهد، بینالود، ملک آباد و رضویه به آبفای مشهد اضافه کرد: یکی از اقدامات مهمی که صورت گرفت این بود که در گذشته ۲۲۲ روستا تحویل ما شد اما این عدد اکنون به ۳۰۰ روستا رسیده است. از ۲۲۲ روستا، ۱۴۲ روستا در تنش آبی بودند اما اکنون از بین ۳۰۰ روستا حدود ۱۱۳ روستا در تنش آبی هستند. اکثر روستاهایی که تحویل گرفتیم مشکل آب داشتند و روستاهای باقیمانده در حال حاضر مشکلی در تامین آب ندارند. جمعیت تحت پوشش ما به ۹۶ درصد رسیده و در ۶ ماهه دوم ۴ درصد باقیمانده را نیز تحت پوشش خود قرار خواهیم داد. تعداد روستاهایی که با تانکر به آن‌ها آبرسانی می‌کنیم افزایش پیدا نکرده است.
مدیرعامل شرکت آب‌وفاضلاب مشهد با بیان اینکه دو پروژه اضطراری برای آب مشهد انجام شد، عنوان کرد: یک پروژه کیفیت آب در استفاده از سدها بود. پروژه مهمی برای سد دوستی اجرا شد که امکان آبگیری از سطح آب فراهم شده است. سد کارده نیز تقریبا از مدار خارج بود اما امسال وارد مدار بهره‌برداری شده است. در حال حاضر هیچگونه مشکلی در کیفیت آب شرب مشهد نداریم.
اسماعیلیان گفت: در ابتدای تابستان سال جاری قرارگاه عملیاتی پایش آب مشهد تشکیل شد. این قرارگاه به صورت هفته‌ای تشکیل جلسه می‌دهد. یکی از دستور کارهایی که مستمر مورد پایش قرار می‌گیرد نحوه برخورد با مشترکین بدمصرف بوده که اقدامات خوبی نیز انجام شده است. در زمینه کارواش‌ها نیز پایش خوبی انجام شده و از نظر مدیریت مصرف آب، ساماندهی صورت خواهد گرفت.
وی افزود: مورد دیگر برخورد با دستگاه‌های اداری پرمصرف بوده که برای تعدادی از دستگاه‌ها منجر به قطع موقت انشعاب شده است. ما تعهد گرفتیم این دستگاه‌ها مصرف خود را کاهش دهند اما اگر استمرار پیدا کند اسامی آن‌ها را اعلام می‌کنیم. ۱۵ اداره بدمصرف احصا شده که انشعاب ۶ اداره از این بین قطع شده است. از امروز این ۱۵ دستگاه دعوت خواهند شد تا گزارش تکالیف خود را ارائه دهند.
مدیرعامل شرکت آب‌وفاضلاب مشهد ادامه داد: به هتل‌هایی که بیش از میزان مجاز آب مصرف می‌کنند اخطار داده شده و در خصوص قطع انشعاب هتل‌های بدمصرف نیز اقدام خواهد شد. برای باغ‌ویلاها نیز این اقدامات را داشتیم. این مطالبه عموم مردم است. مصرف آب برج‌های ساختمانی نیز در حال پایش هستند.
اسماعیلیان اضافه کرد: ۷۸ درصد مشترکین مشهد الگوی مصرف را رعایت می‌کنند. در حال حاضر تعداد مشترکین بدمصرف از نظر انشعاب به یک درصد رسیده، اما ۵ درصد آب مشهد را مصرف می‌کنند. در فاز اول در دو هفته گذشته به ۲۳۵ مشترک مسکونی بدمصرف اخطاریه داده شد که ۵۰ درصد آن‌ها نسبت به کاهش مصرف آب اقدام کردند و مصرف آن‌ها بیش از ۳۰ درصد کاهش پیدا کرد.
وی با اشاره به اینکه یکی از معضلات ما انشعابات غیر مجاز است، تصریح کرد: اقدامات زیادی شروع شده است. برای افرادی که باغ‌ویلای خود را در مسیر یا حریم خطوط انتقال آب احداث یا مبادرت به وضع مجدد اشتغال غیر مجاز می‌کنند حکم قلع باغ‌ویلاها صادر می‌شود. فاز اول در دو هفته گذشته در بلوار شاهنامه انجام شد. در خصوص انشعابات غیر مجاز در سامانه ۱۲۲ ظرف ۱۰ ماه گذشته ۲۰۰۰ گزارش به ما رسیده که ۴۸ درصد آن‌ها درست بوده و عمدتا شامل انشعابات خاص بوده و تقریبا انشعابات مسکونی وجود نداشته است.
واگذاری پساب به صنعت و معدن در خراسان رضوی به جای آب شرب
حسین امامی نیز در نشست مدیران عامل صنعت آب و فاضلاب اظهار کرد: طرح هوشمندسازی شبکه آب استان نیز با توجه به زیرساختهای موجود در سال جاری آغاز می‌شود و اجرای این طرح نقش مهمی در پایداری شبکه آب ایفا خواهد کرد.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان رضوی گفت: در هفته دولت امسال ۶۰ طرح آب و فاضلاب با ۱۷۸ میلیارد ریال اعتبار در استان کلنگ زنی و بهره‌برداری می‌شود.
وی گفت: سه میلیون و ۳۰۰ هزار نفر در شهرهای و روستاهای خراسان رضوی به جز مشهد تحت پوشش شرکت آب و فاضلاب خراسان رضوی هستند و آب استان از هزار و ۷۰۰ حلقه چاه، ۱۵ دهنه چشمه و ۱۴ رشته قنات تأمین می‌شود.
امامی گفت: خشکسالی شدید و بی‌سابقه طی ۵۰ سال اخیر آبدهی هزار و ۴۳۰ منبع تأمین آب استان را تحت تأثیر قرار داده است.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان رضوی افزود: میزان بارش‌ها در سال آبی جاری یعنی از ابتدای مهرماه سال ۱۴۰۱ تا کنون ۱۰۰ میلی متر بوده که در مقایسه با سال قبل ۴۳ و در مقایسه با میانگین بلند مدت ۸۴ میلی متر کاهش داشته است.
وی بیان کرد: خشکسالی و کاهش منابع آبی منجر به افت فشار و قطعی کوتاه مدت آب در برخی شهرها و روستاها می‌شود.
امامی گفت: هم اینک این شرکت به ۱۰۰ شهر استان به جز مشهد و ۲ هزار و ۴۰۰ روستا آب رسانی می‌کند و با وجود مشکلات شدید مالی و کاهش نزولات آسمانی ۱۰۰ درصد شهرها و ۹۳ درصد روستاها در استان تحت پوشش شبکه آب بهداشتی قرار دارند.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان رضوی با اشاره به تأمین آب پایدار در روستاها در جریان طرح جهاد آبرسانی افزود: این طرح از سال گذشته با همکاری قرارگاه امام حسن مجتبی (ع) آغاز شده و در مرحله نخست این طرح، به ۱۲۱ روستای دارای بیش از ۲۰ خانوار تا سال ۱۴۰۴ آب رسانی پایدار می شود.
وی در خصوص اجرای پروژه جمع آوری فاضلاب در شهرهای استان اظهار کرد: در این بخش محدودیت‌های اعتباری وجود دارد لذا از ظرفیت بخش خصوصی استفاده می‌شود.
امامی گفت: هم اینک تکمیل طرح‌های جمع آوری و دفع بهداشتی فاضلاب در شهرهای نیشابور، تربت حیدریه، خواف و تایباد با سرمایه گذاری بخش خصوصی در دست اجراست.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان رضوی افزود: تولید و واگذاری پساب فاضلاب به بخش صنعت منجر به اجرای طرح‌های توسعه‌ای می‌شود لذا این مهم در دستور کار است.
https://tooseco.ir/?p=16156
