به گزارش توس اکو، کاظم جم در حاشیه بازدید میدانی اصحاب رسانه از سد دوستی اظهار کرد: حجم کل مخازن سدهای استان خراسان رضوی یک میلیارد و ۵۷۰ میلیون مترمکعب و حجم سد دوستی یک میلیارد و ۲۵۰ میلیون مترمکعب است. سد دوستی بزرگ‌ترین سد مخزنی شرق کشور است که بر روی رودخانه هریرود ساخته شده و مشترکا بین مرز ایران و ترکمنستان احداث شده است.

وی افزود: در حال حاضر حجم آب موجود در سد دوستی ۱۵۶ میلیون متر مکعب یعنی ۱۳ درصد ظرفیت بوده و سد در حال خشک شدن است. همچنین از ابتدای سال جاری ورودی به دریاچه سد دوستی از طرف افغانستان صفر بوده است.

مدیر روابط عمومی شرکت آب منطقه خراسان رضوی تصریح کرد: بالغ بر ۵۰ میلیون متر مکعب از حجم فعلی آب سد دوستی حجم مرده بوده و حدود ۱۰۰ میلیون متر مکعب از آن قابل استفاده است که ۵۰ درصد از آن نیز متعلق به کشور ترکمنستان است. در حال حاضر از سد دوستی با ۲ متر مکعب یا ۲۰۰۰ لیتر بر ثانیه آب به شهر مشهد انتقال پیدا می‌کند.

جم با بیان اینکه سال آبی ۱۴۰۱ با ۱۱۵ میلیمتر بارندگی در ۵۰ سال گذشته خشک‌ترین سال آبی استان بود، عنوان کرد: حجم کل بارندگی از ابتدای سال جاری آبی یعنی از مهر سال گذشته تاکنون ۸۵ میلیمتر بوده است؛ یعنی میزان بارندگی در سال آبی ۱۴۰۲ نسبت به سال گذشته ۲۶ درصد کاهش داشته است. متوسط میزان بارندگی در ۴۰ سال گذشته ۱۶۳ میلیمتر بوده است؛ یعنی میزان بارندگی در سال آبی ۱۴۰۲ نسبت به این عدد ۴۸ درصد کاهش داشته است.

این کارشناس حوزه آب با اشاره به موضوع بارندگی‌ها خاطرنشان کرد: در سال آبی جاری تاکنون، تنها ۸۵ میلی متر بارندگی داشته‌ایم و نکته مهم آن است که سال ۱۴۰۱ با بارش ۱۱۵ میلی متر، خشک‌ترین سال بارانی در ۵۰ سال اخیر بوده است و وضعیت اسف‌بار کنونی، حتی از سال پیش هم بدتر است.

وی با بیان اینکه مشهد، کلانشهری با جمعیت تقریبی ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر است که با توجه به زائرپذیر بودن و حضور ۳۰ میلیون شهروند ایرانی در طول سال، جمعیت ثابت و سیال فراوانی دارد و طبعا حجم آب مصرفی آن نیز بالاست، افزود: براساس آخرین آمار اداره آبفای مشهد، سهم هر مشهدی در استفاده از آب شرب، روزانه ۱۳۰ لیتر است. این آمار ۳۰ لیتر کمتر از حجم آب مصرفی مشترکین آب در سراسر کشور است که روزانه ۱۶۰ لیتر مصرف آب دارند.

جم گفت: نیاز آبی مردم مشهد ۸ هزار و ۵۰۰ لیتر بر ثانیه است که این آمار در فصل تابستان و ایام حضور زائرین و مسافران به ۱۲ هزار و ۷۰۰ لیتر در ثانیه می‌رسد، یعنی ۴ هزار لیتر تفاوت در مصرف.

وی افزود: با توجه به آمارهای داده شده و انتقال ۲ هزار لیتر در ثانیه آب از سد دوستی به مشهد به عنوان یکی از ۴ سد تامین کننده آب، شرایط تامین آب مشهد در شرایط مطلوبی قرار ندارد و کاهش چشمگیر بارندگی، تابستان سختی را خواهد ساخت.

جم در رابطه با مصرف آب در بخش کشاورزی توضیح داد: اداره جهاد کشاورزی مسئول ساختار کشاورزی و اصلاح مدل آن است تا میزان آب مصرفی را کاهش دهد. در حال حاضر، تمامی چاه‌های آب صنعت کشاورزی مجهز به کنتورهای هوشمند است و از اتاق «مانیتورینگ» آب منطقه‌ای رصد کامل می‌شود. اما جهاد کشاورزی هم باید برای اصلاح شیوه‌های کشاورزی که کمک فراوانی به کاهش مصرف آب می‌کند، اقدام کند.

به گفته مدیر روابط عمومی آب منطقه‌ای خراسان رضوی، حفاران غیرمجاز در سطح دشت‌های مشهد و نیشابور بیش از ۶ هزار و ۳۰۰ چاه غیرمجاز حفر کرده اند.

جم در این رابطه اظهار کرد: فرونشست دشت‌های غرب مشهد بخاطر حفاری‌های غیرمجاز، آسیب‌هایی را به منطقه ما وارد کرده است و حفر چاه تنها در صورتی انجام می پذیرد که مطالعات نشان دهنده آن باشد که امکان استخراج آب وجود داشته باشد.

وی ادامه داد: ما همواره سعی می‌کنیم، آب‌های جاری از رودخانه‌ها یا حاصل از بارندگی‌ها را با همراهی شهرداری و از مسیر کانال‌ها جمع‌آوری کنیم. اکنون نیز در پایین دست رودها، یک سد تعبیه شده است تا آبی هدر نرود.

جم افزود: سد شورجه برای ذخیره خروجی آب مشهد در حال احداث است و اکنون ۳۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.

وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه آیا در سال جاری و با توجه به بحران آب، برنامه جیره بندی خواهیم داشت یا نه تصریح کرد: انتقال آب از غرب دشت مشهد تا پایان خرداد به پایان خواهد رسید و پس از آن، انتقال ۹۶ میلیون مترمکعب در سال میسر می‌گردد.

از سوی دیگر، انتقال ۶۰۰ لیتر در ثانیه از سد ارداک و ۲ هزار لیتر نیز از سد دوستی، احتمال جیره بندی آب را کاهش خواهد داد. اما باید توجه داشت که وضعیت آبی ما به هیچ عنوان پایدار نیست و ذخایر فعلی هم باید به درستی مدیریت شود.

به گفته وی، مدیریت مشارکتی برای مصرف بهینه آب از سوی مسئولان و ادارات و مردم، تنها راه برون رفت از بحران کم آبی مشهد است؛ زیرا افت ۸۰ درصدی آبخوان های چاه های حفر شده هم یک زنگ هشدار دیگر برای جلوگیری از بحران آبی در دشت مشهد می باشد.