دکتر زهرا اباصلتی روز سه‌شنبه در نشست خبری اطلاع‌رسانی پویش ملی سلامت با موضوع تغذیه سالم با اشاره به راه‌اندازی پویش ملی استفاده بهینه از نمک و لبنیات در ایران عنوان کرد: براساس استاندارد‌های جهانی، هر فرد در روز باید معادل ۳ تا ۵ گرم، معادل نصف یک قاشق چای‌خوری نمک استفاده کند که این عدد در ایران بیش از حد مجاز است.
وی ادامه داد: در ایران مصرف روزانه نمک بین ۱۰ تا ۱۵ گرم است و همین عدد در استان ما و مشهد ۱۱ گرم است که ۳ برابر بیشتر از استاندارد‌های سازمان جهانی بهداشت است.
اباصلتی خاطرنشان کرد: این حجم از مصرف نمک بیماری‌هایی مانند فشارخون، پوکی استخوان و سرطان‌های دستگاه گوارش را به همراه خواهد داشت و از این رو، وزارت بهداشت استفاده از نمک‌های یددار و تصفیه شده را توصیه می‌کند.
وی اضافه کرد: در سال‌های اخیر و با توجه به استفاده از نمک‌های یددار، غنی‌سازی غذا به خوبی پیش رفته است و شاهد کاهش بیماری «گواتر» در کشور بوده‌ایم. اما این روز‌ها و با جایگزینی نمک‌هایی مانند نمک دریا، نمک صورتی یا آبی، دوباره شاهد افزایش بیماری گواتر هستیم؛ زیرا این نمک‌ها نه‌تنها تصفیه شده نیست بلکه املاحی مانند شن و ماسه دارد و آسیب جدی به کلیه، کبد و سرطان‌های دستگاه گوارش را به همراه خواهند داشت.
اباصلتی همچنین متذکر شد: یکی از معایب عدم استفاده از نمک یددار و تصفیه‌شده به‌ویژه در مادران بارداری که یُد کافی دریافت نکرده‌اند، بروز بیماری «هیپو تیروئید» در نوزادان است که کاهش بهره هوشی از جمله بیماری‌هایی است که مصرف اشتباه نمک در پی خواهد داشت.

لبنیات کم‌چرب استفاده کنید

دکتر زهرا اباصلتی در ادامه افزود: هم اکنون در کشور سه و نیم میلیون نفر مبتلا به پوکی استخوان هستند و از هر سه زن بالای ۵۰ سال یک نفر و از هر پنج مرد بالای ۵۰ سال یک نفر مبتلا به پوکی استخوان است که عمده این مشکلات از مصرف پایین لبنیات‌ بوجود می آید.

وی با تاکید بر مصرف لبنیات صنعتی به جای لبنیات سنتی به دلیل پاستوریزه بودن و مورد اطمینان بودن محصول تولیدی ادامه داد: مصرف شیرهای خام شتر و بز که اعلام می‌شود خاصیت دارویی دارد به دلیل عدم نظارت از سوی بهداشت توصیه نمی‌شود اما مصرف شیر گاو پاستوریزه شده توصیه می‌شود.

رییس گروه بهبود تغذیه دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: همچنین در موضوع لبنیات بر مصرف روزانه ۲۵۰ گرم تاکید می شود، عددی که اکنون ۱۶۴ گرم بوده و ۸۶ گرم با ایده‌آل فاصله دارد و باید روزانه ۲ تا سه لیوان مصرف شود.

اباصلتی افزود: مصرف لبنیات در پیشگیری از سرطان‌های روده بزرگ و تخمدان موثر بوده و در تنظیم فشار خون و نیز پیشگیری از دیابت نوع ۲ و پره دیابت هم موثر است.

وی با بیان این که هم اکنون ۶۵.۵ درصد جمعیت میانسالان در استان خراسان رضوی دارای اضافه وزن و چاقی هستند که عدد آن بالا است ادامه داد: مصرف لبنیات در داشتن وزن نرمال نیز موثر است.

مهروموم ۲۰۲ واحد عرضه و توزیع مواد غذایی در خراسان رضوی 

محمد باباخانی روز در این نشست خبری افزود: هم اکنون۸۶ هزار ۳۱۶ واحد عرضه و توزیع مواد غذایی در مناطق زیر پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد دایر است که از این تعداد ۴۵۴ واحد تولید لبنیات و یک هزار و ۱۱۴ واحد عرضه لبنیات هستند.

وی با بیان این که نمونه‌برداری از محصولات این واحدها به طور مستمر صورت می گیرد و اگر هرگونه مشکل میکروبی و شیمیایی وجود داشته باشد به‌شدت برخورد می‌شود ادامه داد: از ابتدای امسال تاکنون ۳۴۰ هزار و ۶۶۹ بازدید از واحدهای عرضه و توزیع مواد غذایی انجام شده است که ۴۰ هزار ۳۵۹ مورد اخطار، ۵۳۶۸ ارجاع به مرجع قضایی و ۲۰۲ مورد پلمب داشتیم.

رییس گروه سلامت محیط دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: در محصولات سنتی عرضه شیر خام ممنوع است، اما اجازه تولید ماست، پنیر، سرشیر و دیگر محصولات لبنی داده شده است، و نظارت ویژه در زمینه عرضه لبنیات بهداشتی صورت می‌گیرد.

باباخانی افزود: بازرسان سلامت محیط دانشگاه علوم پزشکی مشهد نظارت کامل بر نمک‌ها، لبنیات‌های تولیدی و نیز میزان نمک استفاده شده در محصولات تولیدی دارند و با افراد متخلف در این خصوص طبق قانون برخورد می‌شود.

وی ادامه داد: با توجه به این که معمولاً در نانوایی‌ها به دلیل نداشتن آرد با کیفیت و یا این که برای به نتیجه رسیدن زودتر خمیر، نمک بیشتری می‌ریزنند، بر میزان نمک مورد استفاده در نانوایی‌ها نظارت ویژه صورت می‌گیرد.

این مسوول عنوان کرد: طبق آخرین آمارهای ثبت شده ۲۵ درصد نانوایی‌ها نمک بیشتری در نان ها استفاده می کنند و ۷۵ درصد دیگر ایده‌آل بوده‌اند و در نان‌های پخت شده سنگگ بیشترین و تافتون کمترین انطباق را داشته است.

باباخانی با بیان این که همچنین بر رستوران‌ها، آشپزخانه‌ها، کارخانجات و واحدهای صنفی به لحاظ میزان و نوع نمک مصرفی نظارت صورت می گیرد افزود: مصرف سنگ نمک و نمک فله در این واحدها ممنوع بوده و فقط باید نمک یددار بسته‌بندی شده مصرف شود در غیر اینصورت با متخلفان طبق قانون برخورد می‌شود.

وی ادامه داد: از مردم می‌خواهیم در صورت مشاهده هرگونه تخلف یا مشکل بهداشتی با تلفن شماره ۱۹۰ که در تمامی روزهای هفته و به‌صورت شبانه‌روزی پاسخگو است تماس بگیرند و آن مشکل را اعلام کنند تا که رسیدگی و برخورد لازم به‌ سرعت صورت پذیرد.

نمک های غیراستاندارد حاوی آلودگی میکروبی و فلزات سنگین
مجید جعفری‌نژاد نیز در این نشست خبری اظهار داشت: در طب ایرانی فقط به دمنوش‌ها و درمان‌ها توجه شده و به موضوع پیشگیری و دوری از بیماری با تغذیه سالم هم اشاره شده، اما به این موضوع بسیار مهم کمتر توجه شده است.وی با اشاره به اینکه در موضوع نمک به مصرف نوع دریایی آن توصیه می‌شود، در حالی که بدترین نوع نمک‌ها نمک دریایی است، توصیه ما برای مصرف خوراکی استفاده و مصرف نمک یددار و تصفیه شده که فاقد میکروب و فلزات سنگین نظیر سرب و آلومینیوم است بوده، چرا که از بسیاری از مشکلات همچون انواع سرطان‌ها، مرده‌زایی، بچه با کری، کوری، لالی و دیگر مشکلات جلوگیری می‌کند.

معاون فنی مرکز بهداشت خراسان رضوی با بیان اینکه مصرف نمک دریا چه خوراکی (نمک مصرفی در غذا) و چه غیرخوراکی (سنگ نمک مصرفی در برنج خیس شده) به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود، خاطرنشان کرد: متاسفانه در فضای مجازی اطلاعات نادرست متعددی با موضوع نمک دریا و دیگر موضوعات مرتبط با حوزه سلامت به نام طب ایرانی و اسلامی منتشر شده که به لحاظ علمی و پزشکی تائید شده نیستند و از مردم می‌خواهیم که این موارد نادرست را باور نکنند.

جعفری‌نژاد تصریح کرد: مصرف به اندازه نمک مورد تاکید است و ما نباید تصور کنیم مصرف بیشتر موجب خوشمزه‌تر غذا می‌شود، زیرا همین موضوع مشکلاتی همچون افزایش فشار خون را به عوارضی همچون سکته‌های مغزی و قلبی همراه هستند را به دنبال دارد.

وی تاکید کرد: متاسفانه عمده مشکلات ایجاد شده در بحث سلامت جامعه به دلیل مصرف موارد تائید نشده‌ای همچون نمک دریا بوده و از رسانه‌ها می‌خواهیم که به‌طور ویژه روی این موضوع کار کنند و با هنر و قلم خود اجازه ندهند با سودجویی افراد سودجو سلامت جامعه به خطر بیفتد.

نمک دریای موجود در بازار به هیچ عنوان مورد تایید نیست
محمود کریمی، رئیس اتحادیه نمک خراسان رضوی نیز اظهارداشت: ما ۲ نوع نمک دریا و دریاچه داریم و در بازدیدهایی که از دریاچه ارومیه داشتیم نمک‌های سمی در آن محل مشاهده شد و از مردم می‌خواهیم که تنها از نمک تصفیه‌شده و یددار استفاده کنند.

وی افزود: نمک دریای موجود در بازار به هیچ عنوان مورد تایید نیست و معتقدیم نمک معادن هم برای مصرف صنعتی و هم برای مصرف خوراکی مناسب است، زیرا ضایعات و مضرات محلول و نامحلول ته نشین شده آن جداسازی شده و یک نمک سالم بیرون می‌آید و پس از اضافه شدن ید بسته‌بندی شده و در بازار جهت مصرف مردم عرضه می‌شود.

رئیس اتحادیه نمک خراسان رضوی ادامه داد: نمک تصفیه شده را در اختیار کارخانجات تولید مواد و محصولات غذایی و همچنین انواع کنسروها می‌دهیم تا در محصول مصرفی توسط مردم از نمک استاندارد استفاده شده باشد.

کریمی با اشاره به اینکه خوشبختانه در کارخانجات خراسان رضوی نمک‌های استاندارد و درجه یک تولید می‌شود، بیان کرد: ما بازدیدهای مستمر را از کارخانجات تولید نمک در سطح استان داریم و باید بگوییم که محصول تولیدی متناسب با استانداردهای روز دنیا در حوزه سلامت بوده و خوشبختانه تاکنون هیچگونه مشکلی در خصوص نمک‌های غیراستاندارد، آلوده و تقلبی مشاهده نشده است.

وی خاطرنشان کرد: همچنین نمک‌های آبی و صورتی هم این روزها در بازار و سر سفره خانواده‌‌ها دیده می‌شود هم مورد تأیید نبوده و نیست و توصیه ما به مردم این است که فقط از نمک تصفیه شده یددار بسته بندی شده استفاده کنند.

کاهش شدید سرانه مصرف لبنیات در کشور

مهدی هدایت‌نیا، رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنایع لبنی خراسان رضوی، اظهارداشت: در صنعت لبنیات استان تولید ۳ هزار تن شیر خام داریم که ۲۵۰۰ تن آن توسط کارخانجات تولیدکننده محصولات لبنی مورد استفاده قرار می‌گیرد.وی تصریح کرد: افزایش قیمت شیر کاهش سرانه مصرف را به همراه داشته و سرانه مصرف جهانی ۱۵۰ کیلو بوده، عددی که در ایران ۱۱۰ کیلو بود و اکنون این عدد به ۷۰ کیلو کاهش یافته است.

رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنایع لبنی خراسان رضوی با بیان اینکه بحث شیر مدرسه در سال ۹۰ اجرایی شد، اما به دلیل تحریم‌ها و ضرروزیان‌های ایجاد شده به دلیل مشکلات به‌وجود آمده به شکل مطلوب اجرا نشد، در سال ۹۵ در ۸ استان اجرایی شد و امسال هم با پیگیری دولت از ۲۸ آذر ماه اجرایی شده است، خاطرنشان کرد: دولت در برنامه ششم توسعه نتوانست برنامه توسعه شیر را داشته باشد و به همین دلیل این موضوع را از برنامه هفتم حذف کرد.

هدایت‌نیا افزود: در سال‌ گذشته شیر توزیعی در مهدکودک‌ها، پیش دبستانی‌ها و دبستان‌ها توزیع شد، اما امسال به دلیل کمبود سرانه شیر فقط به دبستان‌های دولتی تخصیص ‌یافته است.

وی با تاکید بر اینکه شیر مصرفی مردم پاستوریزه و استریل بوده، ما ۲ نوع شیر صنعتی و سنتی داریم، گفت: در کارخانجات نظارت کامل بر شیرها و دیگر لبنیات‌های تولیدی صنعتی هست و اینکه گفته می‌شود شیر صنعتی خالص نیست و در آن آب و وایکتس دارد به هیچ وجه درست نیست.

رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنایع لبنی خراسان رضوی بیان کرد: چربی شیر بر اساس نیاز مردم و بازار تنظیم می‌شود و شیر، ماست و دیگر محصولات لبنی در ۳ نوع کم چرب، پر چرب و با چربی متوسط یا میانه تولید می‌شود و محصول تولیدی هم قبل از بسته‌بندی و عرضه در بازار مورد بررسی می‌گیرد و پس از تائید نهایی در خصوص سلامت محصول در اختیار مردم قرار می‌گیرد.