فرصت‌های کلیدی سرمایه‌گذاری

۱. بخش انرژی و زیرساخت‌های انرژی
ایران دارای یکی از بزرگ‌ترین ذخایر نفت و گاز جهان است و دولت این کشور مصمم به بهره‌برداری بیشتر از این منابع و توسعه انرژی‌های نو است. برای مثال، شرکت‌های چینی آماده‌اند در ساخت نیروگاه‌های سیکل ترکیبی در استان خوزستان سرمایه‌گذاری کنند. از سوی دیگر، نیاز به بازسازی و نوسازی زیرساخت‌های انرژی و شبکه‌های حمل‌ونقل ایران بسیار زیاد است. بنابراین شرکت‌های چینی با تخصص در حوزه انرژی و زیرساخت می‌توانند نقش محوری ایفا کنند.

۲. صنعت، فناوری و تولید مشترک
ایران به دنبال ارتقای صنایع پایه، تولید کالاهای با ارزش افزوده بالاتر و انتقال فناوری است. چین به‌عنوان کشوری با توان تولیدی بالا و زنجیره‌های تأمین گسترده، می‌تواند در این مسیر مشارکت کند. بخش‌هایی چون خودروسازی، الکترونیک، مخابرات، داروسازی و تجهیزات پزشکی از جمله زمینه‌هایی است که در سند همکاری ایران-چین مطرح شده‌اند. این همکاری نه صرفاً صادرات از چین به ایران، بلکه تولید مشترک و هدف‌گذاری صادرات به بازار ایران و منطقه است.

۳. حمل‌ونقل، لجستیک و مناطق آزاد
ایران با موقعیت ژئوپولیتیکی خاص خود — هم مرز با خلیج فارس، هم ارتباط با آسیای میانه و اروپا — قابلیت تبدیل شدن به هاب حمل‌ونقل و ترانزیت منطقه‌ای را دارد. چین در چارچوب ‎Belt and Road Initiative (کمربند و راه) به دنبال توسعه مسیرهای تجاری و لجستیکی است. ایران نیز آماده سرمایه‌گذاری در پروژه‌های بندری، راه‌آهن، آزادراه‌ها و مناطق ویژه اقتصادی است. برای نمونه، منطقه آزاد قشم به سرمایه‌گذاران خارجی، از جمله چینی‌ها، بسته‌های سرمایه‌گذاری ویژه ارائه کرده است.

۴. کشاورزی، صنایع غذایی و صادرات محصول
ایران دارای تنوع آب‌وهوایی، زمین‌های مستعد و توان تولید انواع محصولات کشاورزی و غذایی است؛ از میوه و خشکبار تا آبزیان. همکاری با چین می‌تواند شامل مشارکت در تولید، فرآوری، بسته‌بندی و صادرات این محصولات باشد. به‌ویژه بازار بزرگ مصرف چین می‌تواند به مقصدی جذاب برای محصولات ایرانی تبدیل شود.

۵٫ گردشگری، سلامت و خدمات
با وجود میراث فرهنگی و تاریخی غنی ایران، بخش گردشگری تا حد زیادی مغفول مانده است. با افزایش روابط ایران و چین و رشد سفرهای چینی، فرصت‌هایی در هتل‌سازی، زیرساخت گردشگری، درمانگاه‌ها و خدمات سلامت وجود دارد. همین‌طور، همکاری در زمینه داروسازی و تجهیزات پزشکی نیز قابل توجه است.

الزامات و شرایط سرمایه‌گذاری

ایران با تصویب قانون حمایت و تشویق سرمایه‌گذاری خارجی، شرایطی چون بازگشت سود، مالکیت، معافیت مالیاتی در برخی مناطق را فراهم کرده است.
ایران و چین چارچوب راهبردی مشترکی امضا کرده‌اند که زمینه همکاری بلندمدت را فراهم می‌کند.

شرکت‌های چینی باید به دقت بررسی بازار ایران، فرهنگ کسب‌وکار، مطالعات منطقه‌ای و شریک محلی مناسب داشته باشند

صادرات ایران به چین ۱۴۰۳
ارزیابی‌ها نشان‌ می‌دهد صادرات به «چین» در حدود ۱۴ میلیارد و ۱۶۰ میلیون دلار بوده که با این میزان صادرات این کشور عنوان صدرنشین صادرات کالاهای ایرانی را از آن خود کرده است. آمار منتشر شده نشان می دهد سهم این کشور از مجموع صادرات در این مدت ۲۵۰۶۸ درصد از کل صادرات بوده است..

چالش‌ها و ملاحظات

مهم‌ترین چالش، اثر تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران است که می‌تواند بر انتقال فناوری، دسترسی به تامین مالی جهانی، بیمه و تجارت تأثیرگذار باشد.
موضوع ثبات اقتصادی، نرخ ارز، تورم، و قواعد حقوقی نیز می‌تواند ریسک‌هایی برای سرمایه‌گذاران باشد.

میزان سرمایه‌گذاری واقعی چین در ایران، نسبت به مناطقی دیگر، همچنان محدود است و برخی پروژه‌ها با تأخیر یا لغو مواجه شده‌اند.

لازم است شریک ایرانی قابل اعتماد و آشنا به فرآیندها انتخاب شود تا هماهنگی با الزامات محلی و بین‌المللی فراهم گردد

توصیه‌ها برای فعالان چینی از نگاه آژانس همکاری های اقتصاد خارجی چین :

ورود مرحله‌ای: ابتدا با پروژه‌های کوچک یا مشارکت‌های محدود شروع کنید تا شناخت بازار افزایش یابد.

توجه به ارزش افزوده: نه صرفاً واردات مواد خام، بلکه تولید مشترک با صادرات منطقه‌ای را هدف‌گذاری کنید.

برقراری زنجیره تأمین مشترک: استفاده از مزایای ایران (زمین، نیروی کار، بازار منطقه‌ای) در کنار فناوری و سرمایه چین.

مدیریت ریسک حقوقی و مالی: با مشاوران ایرانی یا تیم‌های حقوقی مشترک کار کنید، و شیوه‌های پرداخت و انتقال سود را از ابتدا مشخص نمایید.

نگاه منطقه‌ای: ایران می‌تواند سکویی شود برای دسترسی به بازارهای منطقه (خلیج فارس، آسیای میانه، افغانستان، اروپا). بنابراین علاوه بر بازار ایران، بازارهای جانبی را نیز مد نظر داشته باشید.

پایانی :

ایران برای چین مجموعه‌ای از فرصت‌های جذاب سرمایه‌گذاری فراهم کرده است؛ از انرژی، زیرساخت، تولید، و کشاورزی تا گردشگری و سلامت. در صورتی که چینی‌ها با رویکردی مشارکت‌محور، بلندمدت و مبتنی بر تولید مشترک وارد شوند، می‌توانند هم به منافع اقتصادی قابل‌توجهی دست یابند و هم نقشی موثر در توسعه ایران ایفا کنند. البته این همکاری نیازمند شناخت دقیق از شرایط محلی، مدیریت ریسک و برنامه‌ریزی هوشمندانه است. در نهایت، اگر این فرصت‌ها با دقت و به‌درستی مورد بهره‌برداری قرار گیرد، همکاری ایران و چین می‌تواند الگویی برای مشارکت اقتصادی راهبردی در منطقه باشد.