به گزارش توس اکو، غلامرضا قنبری، رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی، در نشست خبری سازمان جهاد کشاورزی استان که ۲۹ مرداد در محل این سازمان برگزار شد، با اشاره به این دستاورد مهم، بر اهمیت آموزش کشاورزان و استفاده از فناوری‌های نوین در بخش کشاورزی تاکید کرد و افزود: با همکاری کشاورزان و کارشناسان، به دنبال افزایش راندمان تولید و کاهش ضایعات کشاورزی هستیم. همچنین، با تحقق سند تحول کشاورزی و ایجاد مراکز خدمات کشاورزی، به کشاورزان کمک می‌کنیم تا از دانش روز بهره‌مند شوند

وی با بیان این که دو دهه است که کشور ما به خصوص استان خراسان رضوی دچار خشکسالی پیاپی شده که خسارات‌های جدی را در بخش کشاورزی به همراه داشته است، خاطرنشان کرد: نکته‌ مهم این است که بخش کشاورزی به واسطه تأثیرات اقلیمی و نوساناتی که در نهاده‌های کشاورزی وجود دارد، دچار نوسانات قیمتی نیز شده است. افزایش قیمت‌ها در محصولات کشاورزی به دلیل این شرایط طبیعی است، اما متأسفانه افکار عمومی ممکن است توقع داشته باشد که قیمت محصولات کشاورزی افزایش نیابد. ما حق می‌دهیم که تأمین غذای خانوار برای هر فرد مسئله‌ای بسیار مهم است و این موضوع برای تمام کشورها حائز اهمیت است.

وی با بیان این که در سال ۱۴۰۲ با سرمای منهای ۲۸ درجه سانتیگراد در کنار پدیده خشکسالی و کاهش ۵۰درصدی نزولات جوی مواجه بودبم ، بیان کرد: این وضعیت اقلیمی آثار منفی خود را بر روند تولید در حوزه محصولات کشاورزی خراسان رضوی گذاشته است.

رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی اظهار کرد: به رغم این مسائل با تلاش همکاران جهاد کشاورزی و پای کار بودن کشاورزان در دو سال گذشته با وجود این مشکلات حجم تولیدات کشاورزی استان از ۶ میلیون تن به هفت و نیم میلیون تن رسیده است.

وی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: برای هر یک از شهرهای خراسان رضوی یک سند تحول کشاورزی مبتنی بر مزیت‌ها، استعدادها و الگوهای کشت ، مسائل و چالش‌های خاص شهرستان تهیه شده است.

قنبری افزود: سندهای تحول کلان چند ایراد داشت از جمله آنکه در این اسناد به مزیت‌های آن شهرستان اشاره نشده که این امر باعث تحمیل هزینه‌های اضافه می‌شد.

رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی ادامه داد: اما در سندهای تحول شهرستانی، تکلیف کشاورزی در شهرستان‌های مختلف استان مشخص شده است که این اقدام برای نخستین بار در کشور رقم خورده است.

وی با بیان اینکه کشاورزی قراردادی از حدود دوسال پیش در دستور کار استان قرار گرفته است و اکنون ۱۲۰ هزار هکتار کشاورزی قراردادی دراستان داریم، اظهار کرد: با راه‌اندازی میزهای محصولی و استفاده از فارغ‌التحصیلان و کارشناسان بالغ بر ۲۲ درصد در مقایسه با سال گذشته نسبت به سطح زیرکشت افزایش تولید داشتیم.

رئیس سازمان جهادکشاورزی خراسان رضوی ادامه داد: با توجه به تلاش‌های همکاران ما، امروز شاهد یک تحول بزرگ در تاریخ کشاورزی ایران هستیم. سال گذشته اعلام کردم که هدف ما ۲۰ درصد افزایش راندمان تولید بود و اکنون با توجه به شرایط موجود، افزایش خرید گندم در سطح کشور حدود ۱۶ تا ۱۷ درصد بوده است. ما در خراسان رضوی رشد کاملاً متفاوتی نسبت به سایر استان‌ها داشته‌ایم. برای مثال، در حوزه مرغ، برای اولین بار به حدود ۱۲ ماه جوجه‌ریزی رسیدیم که بی‌نظیر بوده است. همچنین در حوزه گوشت قرمز، با وجود بحران‌هایی که کشور با آن مواجه بود، ما توانستیم گوشت با قیمت مناسب به بازار عرضه کنیم.

سهم ۴۰ درصدی بخش کشاورزی در تولید ناخالص خراسان رضوی

محمد میری دیسفانی، معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی نیز در این نشست خبری با اشاره به این‌که بخش اعظمی از تولیدات ناخالص در استان خراسان رضوی، متعلق به صنعت کشاورزی است، اظهار کرد: ۴۰ درصد از تولید ناخالص خراسان رضوی وابسته به بخش کشاورزی است. در حال حاضر ۳۳۷ هزار بهره‌بردار فعال داریم که بیش از ۱۶ نوع محصول زراعی تولید می‌کنند و میزان تولید سالانه آن‌ها به بیش‌از ۶ میلیون تن می‌رسد. این بخش یکی از پایه‌های اقتصادی و حیاتی استان محسوب می‌شود.

وی درباره سطح کل محصولات زراعی واقعی استان، بیان کرد: محصولات زراعی در استان حدود یک میلیون هکتار است که از این مقدار، ۶۳۰ هزار هکتار زراعی و ۳۷۰ هزار هکتار دیگر را باغی پوشش می‌دهد. خراسان رضوی در ۲۳ محصول از نظر سطح و میزان تولید دارای جایگاه اول تا پنجم کشور است و در مجموع ۶۰ درصد از کل ارزش ناخالص تولید استان در حوزه کشاورزی به تولیدات گیاهی تعلق دارد.

میری با تاکید بر این‌که کشاورزی تحت تأثیر اقلیم و مدیریت قرار دارد، افزود: در سال زراعی جاری وضعیت بارندگی تا انتهای پاییز بغرنج بود؛ اما از ابتدای فصل زمستان، به لطف خداوند، شاهد بهبود وضعیت بارندگی‌ها بوده‌ایم. تاکنون متوسط بارندگی ۸۵ میلی‌متر بوده که نسبت به دوره آماری ۶ درصد منفی و نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۶۷ تا ۶۸ درصد افزایش نشان می‌دهد.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی با اشاره به این‌که خراسان رضوی همچنان درگیر خشکسالی است، گفت: با وجود بهبود بارش‌ها نسبت به سال گذشته، استان همچنان تحت تأثیر خشکسالی شدید قرار دارد که کار ما را در حوزه تولیدات گیاهی دشوارتر کرده است. مهم‌ترین تهدیدات در این حوزه، تغییرات اقلیمی و نظام خرده‌مالکی است. حدود ۷۰ درصد از کشاورزی استان تحت نظام خرده‌مالکی قرار دارند و این موضوع تأمین سرمایه لازم در بخش کشاورزی را سخت‌تر کرده است.

وی بیان کرد: توفیقات خوبی در بخش کشاورزی استان حاصل شده است. خراسان رضوی با دارا بودن ۱۳ شرکت تولیدی غلات، تولید بالغ بر ۲۶ هزار تن انواع غلات آبی را دارد که شامل حدود ۴۵ رقم است، همچنین دارای ۲۳ واحد نهالستان مجوزدار و دو واحد کشت بافت هستیم که سالانه بیش از ۲.۵ میلیون نهال استاندارد تولید می‌کنند.

میری با اشاره به اهداف جهاد کشاورزی خراسان رضوی در سال آینده، اظهار کرد: در سال زراعی جاری، ۱۸ هزار و ۵۰۰ تن بذر غلات بین کشاورزان توزیع شده است و برای سال زراعی ۱۴۰۳-۱۴۰۴ هدف‌گذاری کرده‌ایم که تولید بذر را ۴۰ درصد نسبت به سال گذشته افزایش دهیم؛ یعنی از ۱۸ هزار و ۵۰۰ تن به ۲۶ هزار تن برسیم. تأمین بذرها و نهاده‌های موردنیاز در حال انجام است.

میری با اشاره به این‌که در سال‌جاری، توسعه کشت گندم نسبت به سال گذشته ۲۵ درصد افزایش یافته است، افزود: در سال گذشته، سطح زیر کشت گندم ۱۴۳ هزار هکتار بود که با اجماع صورت‌گرفته و استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی، کلاس‌های آموزشی برگزار شده و اطلاع‌رسانی به بهره‌برداران، این سطح به ۱۸۰ هزار هکتار رسیده است. همچنین، توسعه سیستم‌های کشت مکانیزه و آبیاری نیز در حوزه گندم شاهد رشد ۲۶ درصدی بوده است.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی افزود: در سال زراعی جاری، مجموع سطح زیر کشت جو آبی حدود ۳۱۷ هزار هکتار بوده و پیش‌بینی تولید آن حدود ۴۱۵ هزار تن است که نسبت به سطح زیر کشت جو آبی ۱۲۷ هزار هکتاری در سال گذشته، ۳۱ درصد رشد داشته است.

وی ادامه داد: با وجود کاهش سطح زیر کشت، در سال‌جاری شاهد بهره‌برداری از ۳۲ هکتار گلخانه جدید بوده‌ایم و مجموع سطح گلخانه‌های استان به ۵۲۵ هکتار رسیده است. همچنین در حوزه گیاهان دارویی استان ما با تولید بیش از ۴۹ هزار تن، رتبه اول کشور را از نظر سطح زیر کشت داراست. در راستای ارتقای بهره‌وری و افزایش عملکرد، بیش‌از ۴۰ کارگاه آموزشی تخصصی در نقاط استراتژیک استان برگزار شده است. همچنین، توسعه باغات مدرن متراکم با اولویت محصولات کم‌آب‌طلب و دارای مزیت اقتصادی بالا، به وسعت حدود ۵۳۰۰ هکتار انجام شده است. توزیع ۱۶۴ هزار تن انواع کودهای شیمیایی فسفات و پتاسه نیز از دیگر اقدامات مهم بوده است.

رتبه دوم کشور در حوزه اجرایی سامانه‌های نوین آبیاری

جعفر جوادی، مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی نیز در ادامه این نشست، درباره پروژه‌های در حال انجام استان اظهار کرد: در حوزه سامانه‌های نوین آبیاری و پروژه‌های دیگر مانند تصحیح و تجمیع اراضی و یکپارچه‌سازی اراضی، پروژه‌های کوچک تأمین آب در سطح استان داریم.

وی درباره سهم جهاد کشاورزی خراسان رضوی از اعتبارات دولتی، افزود: سهم ما از اعتبارات دولتی در حوزه سامانه‌های نوین آبیاری همیشه بالاترین سهم بوده است. از نظر سطح اجرا شده، در کشور رتبه دوم را داریم و در پنج سال اخیر، هر سال خراسان رضوی، استان اول کشور از نظر سطح اجرا شده در طول یک‌سال بوده‌ است.

مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی با اشاره به حوزه قنات در استان خراسان رضوی، بیان کرد: در حوزه قنات نیز بالاترین تعداد قنات‌ها را از نظر تعداد در سطح کشور داریم و بالاترین اعتبارات را از محل اعتبارات ملی برای احیا و مرمت قنوات استان خراسان رضوی دریافت کرده‌ایم. این موضوع نشان‌دهنده افتخار ماست که در چند سال اخیر، همواره بالاترین سطح اجرایی و اعتباری را در سطح کشور داشته‌ایم.

وی ادامه داد: در حال حاضر، پروژه‌های کوچک تأمین آب برای کشاورزان در خراسان رضوی نیز در حال اجرا هستند. به عنوان مثال، سه پروژه در سال‌جاری در شهرستان‌های صالح‌آباد و سرخس در دست اجرا داریم که شامل ساخت سازه‌های کوچک آبی در مسیر رودخانه‌هاست، اما در حوزه خطوط انتقال آب، متأسفانه ردیف اعتباری ما بسیار کم است و درخواست‌های مردم در این زمینه بیشتر است.

جوادی در پاسخ به این سوال که در کشاورزی چه میزان هدررفت آب داریم و چه استفاده‌ای از روش‌های آبیاری نوین می‌شود؟، گفت: هدررفت آب در بخش کشاورزی به معنای اتلاف آن نیست؛ بلکه آب صرف تولید می‌شود. راندمان آبیاری متفاوت است: برای آبیاری سطحی، راندمان بین ۴۵ تا ۵۰ درصد است، اما راندمان آبیاری قطره‌ای بالاتر از ۹۲ درصد است. آبی که در آبیاری سطحی استفاده می‌شود، عمدتاً به لایه‌های پایین نفوذ پیدا می‌کند که این نیز به سفره‌های آب زیرزمینی کمک می‌کند.

مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی در پایان با اشاره به هدف جهاد کشاورزی استان خراسان رضوی، بیان کرد: در نهایت هدف ما افزایش راندمان آبیاری و انتقال آب با لوله است تا بتوانیم به بهینه‌ترین شکل ممکن از منابع آبی استفاده کنیم.

استقرار ۲۱ مرکز خدمات کشاورزی غیردولتی در استان

بیک‌زاده مدیر هماهنگی ترویج کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی ادامه داد: در سال‌جاری، برای آموزش‌های ترویجی، برنامه‌ریزی‌های متعددی انجام شده است. به عنوان مثال، در سال ۱۴۰۲، حدود ۴۷۵ نفر در روز آموزش برای بهره‌برداران پیش‌بینی شده است، همچنین با توجه به نقش مهم زنان روستایی در تولیدات کشاورزی، برنامه‌های ویژه‌ای برای آموزش آن‌ها طراحی شده است که در ۱۵ ماه گذشته حدود ۱۰۷۵ نفر روز آموزش برگزار شده است. این برنامه‌ها شامل توسعه زنبورداری، کسب و کارهای خانگی، پرورش دام و ایجاد صندوق‌های اعتباری است.

وی با اشاره به این‌که شبکه مددکاران ترویج به عنوان رهبران محلی در روستاها نیز به ما کمک می‌کنند، اظهار کرد: این شبکه به ما کمک می‌کند تا آموزش‌های مهارتی کوتاه‌مدت را ارائه دهیم. این آموزش‌ها به شاغلین فعلی و همچنین کسانی که قصد ورود به بخش کشاورزی را دارند، ارائه می‌شود. یکی از پروژه‌های مهم ما “هر ایرانی یک مهارت” است که هدف آن ارتقای مهارت‌های کشاورزی است.

بیک‌زاده در ارتباط با ظرفیت‌های رسانه‌ای و تلویزیون اینترنتی، گفت: از ظرفیت رسانه‌ها و شبکه تلویزیون اینترنتی برای ارائه آموزش‌ها استفاده می‌کنیم. برنامه تلویزیونی “تلاش سبز” نمونه‌ای از این اقدامات است. با توجه به سیاست‌گذاری‌های ریاست محترم سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی، در حال حاضر ۲۱ مرکز خدمات کشاورزی غیردولتی در استان مستقر شده‌اند تا از ظرفیت فارغ‌التحصیلان بخش کشاورزی بهره‌برداری کنیم.

مدیر هماهنگی ترویج کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی در پایان با اشاره به هدف اصلی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی، خاطرنشان کرد: هدف اصلی ما افزایش بهره‌وری در بخش کشاورزی است. امیدواریم با همکاری اصحاب رسانه و اعتمادسازی کارشناسان غیردولتی بتوانیم به این هدف دست یابیم و شرایطی فراهم شود تا از نزدیک فعالیت‌ها را مشاهده کنند و به ما در ارائه خدمات بهتر کمک کنند.