حسین کوه زاد

ردپای این سوال‌ها رو در داستان‌های ایزاک آسیموف و ری بردبری و فیلم و سریال‌هایی مثل دنیای غرب، خدای ماشینی و مظنون می‌بینیم. هوش مصنوعی هم به قدری باهوش شده و در زندگی ما تأثیر داره که ممکنه حتی بدون دیدن فیلم‌های علمی تخیلی هم از اون بترسیم. چه کسی فکرش رو می‌کرد که روزی یک هوش مصنوعی متوجه سلیقه غذایی ما بشه و بر همون اساس به ما رستوران معرفی کنه؟

ما در زندگی امروزمان از یک طرف به اینترنت و هوش مصنوعی نیاز حیاتی داریم و از طرف دیگه می‌ترسیم که روزی تبدیل به تهدیدی برای زندگی ما بشود. کلی برای ریشه‌یابی این ترس دو مسیر رو بهمون نشان میدهد. یکی ذهنیت ما از تکامله و دومی ذهنیتمون از سرعت پیشرفت.

مسیر دیگه‌ای که کلی برای ریشه‌یابی ترس ما نشون میدهد، مسئله‌ی ذهنیتمون از سرعت پیشرفته. ما می‌ترسیم که سرعت پیشرفت هوش مصنوعی به قدری زیاد بشه که کنترلش از دستمون خارج بشود. برای مواجهه با این ترس هم دوباره به هوش چند بعدی می‌رسیم. در حال حاضر چیزی که با سرعت بالایی رشد می‌کنه، انواع مختلف هوشه؛ نه یک هوش خاص و برتر. ما به مرور محاسباتی سریع‌تر و تشخیص‌های پزشکی بهتری خواهیم داشت نه یک ابرانسان با هوش و قدرت بدنی فوق‌العاده.

با توجه به مقدمه‌ی مختصری که در بالا ذکر شد، به طور قطع می‌توان گفت که گسترش نفوذ هوش مصنوعی در ارکان زندگی نوعِ بشر هم منجر به تغییراتی گهگاه عظیم بر نوع مشاغل خواهد شد ولی پرسشی مشابه پرسش بالا: آیا کمیت و کیفیت شغل‌ها (به صورت کلی) کاهش پیدا خواهد کرد و نرخ بیکاری انسان‌ها افزایش خواهد داشت؟

پاسخ پرسش فوق‌الذکر، «خیر» خواهد بود. باز تأکید می‌کنم قطعاً مشاغلی تغییر یا حتی نابود خواهند شد، ولی به احتمال قریب به یقین، مشاغل جدیدی که منطبق‌تر بر ذاتِ راحت‌طلب انسانی‌ست جایگزین و یا ایجاد می‌شوند که نتیجه‌ی اولیه‌ی آن، رشد اقتصادی -به ویژه در کشورهای پیشرفته با اقتصاد آزاد- خواهد بود.

به طور مثال شغل ملال‌آور حسابداری، یک نمونه کاریست که احتمالاً به طور کامل به هوش‌های مصنوعی سپرده شود، ولی آیا این به معنای بیکاری عالمانِ حسابداریست؟ خیر!

شاید شغل حسابداری برای اجرا توسط انسان از بین برود ولی علم حسابداری طبیعتاً پابرجا خواهد ماند و عالمان حسابداری، می‌بایست به علم آموختن به هوش‌های مصنوعی (به مانند هوش‌های انسانی) به طریقی متفاوت اما ساده‌تری ادامه بدهند و در این جهش شغلی، یحتمل رقابت‌های اقتصادی و مشاغل حاشیه‌ای راحت، دقیق و پر سودی هم ایجاد خواهد شد.

در دیدی کلی، توجه این نکته مهم است که تکنولوژی هوش مصنوعی، در آغازِ اجرای یک تحول شگرف بر زندگی بشری است و طبیعی است که لمس مزایا و معایب آن نیاز به زمان بیش‌تری دارد. صد البته که در دنیای گوناگون بشری، برخی امور به سود عده‌ای و در عین حال به زیان عده‌ای دیگر خواهد بود.