به گزارش توس اکو، اصحاب رسانه خراسان رضوی جمعه (۱۹ مرداد ماه) از  بناهای تاریخی و اماکن گردشگری و تفریحی شهرستان کلات بازدید کردند. در این تور یک روزه که به همت اداره کل میراث‌فرهنگی فرهنگی و گردشگری خراسان رضوی با هدف آشنایی با ظرفیت‌های گردشگری کلات برگزار شد، خبرنگاران و عکاسان ابتدا از کارگاه ابریشم بافی در زاوین و در ادامه از بناهای تاریخی کلات ازجمله مسجدجامع کبود گنبد، عمارت کاخ خورشید و بند نادری بازدید کردند و توضیحاتی توسط مسعود رحمانی، مدیر روابط عمومی و امورفرهنگی، احمدزاده، مسوول آموزش اداره کل میراث‌فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی و شبعانعلی فرهمند، مدیر میراث‌فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کلات و ابوالفضل زاهدی، کارشناس باستان شناسی ارائه شد و در انتها خبرنگاران با علی صلاحی فرماندار شهرستان در خصوص ظرفیت‌ها، فرصت ها و چالش‌های حوزه گردشگری، میراث‌فرهنگی و صنایع‌دستی شهرستان به گفتگو نشستند.

مسجد کبود گنبد

مسجد كبود گنبد، بنایی با شکوه در کلات نادری

مسجد كبود گنبد یا مسجد جامع بنای مذهبی است که  کاملترین هنر هنرمندان در خدمت معماری و تزئین نقوش آن بکار رفته‌است.این مسجد چهار ایوانه، دارای گنبدی دو پوشه و نیلگون، صحن و طاق می‌باشد و ساقه گنبد استوانه‌ای شکل و فضای زیر گنبد یک هشت ضلعی منظم است و طول هر ضلع آن حدود ۴ متر می‌باشد. صحن مسجد مستطیل شکل با عرض ۱۹ متر و طول ۲۷ متر است. استفاده از کاشی هفت رنگ، مهم‌ترین عامل تزئین در بنای مسجد کبود گنبد شهرستان کلات نادربوده، که با استفاده از نقوش اسلیمی و گل و بوته در لچکی‌های بالای ایوان و رواق‌ها به کار رفته‌است.
بنای اصلی مسجد را از کارهای دوره سلجوقی می‌دانند که نادرشاه افشار نیز به نوبه خود، بیوتات و ایوان‌های اطراف آن را ساخته‌است. در اطراف پیشخوان مدخل مسجد، کتیبه‌ای سنگی به خط نستعلیق مربوط به دوره قاجارنصب شده‌است که حکایت از تعمیر مسجد در این دوره دارد.

بند نادری کلات

بند نادری: سدی باشکوه از دل تاریخ

سد نادری واقع در ۴ كیلومتری شمال كلات نادری بر روی رودخانه عمیق ژرف رود بنا نها شده، ساختمان سد از سنگ، آجر و ساروج ساخته شده و در حال حاضر آب سد از شكاف عميقي كه در زير سد ايجاد شده است، مي گذرد. ارتفاع تاج ان از کف رودخانه ۷۰ متر و هر چه از پایین به بالا می آید عریضتر می‌شود. دیواره سد شبیه سدهای هلالی می‌باشد.

رودخانه ژرف رود

بند نادری یک سد قدیمی مربوط به دوره سلجوقی به شمار می‌آید که در دوره افشاریه و حکومت نادرشاه افشار ترمیم و بازسازی شده است.
نکته جالب در باره این سد وجود سه حفره عمودی در دیواره سد می‌باشد که دوتای آن برای کاهش فشار آب و یکی برای تقسیم اب بوده است.

عمارت خورشید

عمارت خورشید

عمارت خورشید که در میان محوطه‌ای وسیع در مرکز شهر کلات نادری جلب نظر می‌کند، یکی از جاهای دیدنی کلات نادری و از معدود بناهای به‌جامانده از دوره افشاری است. بنا از آجر ساخته شده است و نماهای بیرونی آن را با سنگ‌های تراش‌خورده همان منطقه تزیین کرده‌اند.  کاخ خورشید در تاریخ ۲۰ بهمن ۱۳۱۸ هجری شمسی با شماره ثبت ۳۲۹ در فهرست آثار ملی کشورمان جاودانه شد.

کاخ خورشید سازه‌ای پررمزوراز به شمار می‌آید که ظاهرا قرار بود آرامگاه نادرشاه افشار باشد.  وجود چندین مقبره با طرح مشابه و فاصله زمانی کم از این بنا، فرضیه مقبره بودن کاخ خورشید را تقویت می‌کند. وجود سرداب و کتیبه «سوره نباء» که معمولا در محل قبور نوشته می‌شود نیز مزید بر علت است.

یكي از اقدامات بسيار جالب در زمان نادر تامين آب عمارت خورشيد است. چون آب ژرف‌رود در هيجده كيلومتري كلات بالاتر از روستاي حمام قلعه با آب گوگردي غليظي به نام استيق سو مخلوط مي شود و از سوي ديگر داراي املاح و گچ زيادي است. نادر تصميم گرفت براي تامين آب شرب عمارت از آب شيرين و گواراي قره سو استفاده كند كه حدود ۵ تا ۶كيلومتري عمارت قرار دارد. به اين منظور با استفاده از توان مهندسان خود بعد از اين كه مسير انتقال آب مشخص گرديد با رعايت شيب كه تنظيم كننده فشار آب در آب نماهاي اطراف عمارت خورشيد بود كانالي در مسير انتقال آب حفر گرديد كه در برخي نقاط عمق كانال از سطح تا ۵ متر مي رسد با آماده‌سازي بستر با استفاده از تنبوشه‌هاي سفالي كه قطر آن ها حدود ۴۰-۵۰سانتي‌متر مي باشد عمليات لوله‌گذاري انجام و روي لوله‌ها را با خاك نرم پوشانده و در قسمت هايي كه احتمال آسيب زني سيلاب ها مي رفت، مسير لوله با سنگ و ساروج حفاظت گرديد.

ابریشم بافی زاوین

ابریشم بافی

نخ های ظریف و لطیف ابریشم در دستان هنرمند و توانمند زنان کلات به گونه ای به تار و پود بدل می شود که حاصل آن تولید پارچه های لطیف، سبک و مقاوم است که رقیب ندارد. هنرمندان ابریشم بافی زاوینی در بافته های خویش از رنگ های درخشان مشکی، سبز، زرد، سرمه‌ای و سفید استفاده می کنند. طرح های هندسی این بافت ها قابل مقایسه با قالی و گلیم است.
این نقوش برگرفته از محیط پیرامون است. ابریشم بافی در خراسان در منطقه کلات نادری رونق دارد و تولیدات آن در قالب رومیزی، روتختی، روسری، شال، دستمال و پوشاک عرضه می شود.

ابریشم بافی زاوین

هم‌اکنون بافت نوعی پارچه ابریشمی در کلات به ویژه در روستاهای زاوین و لایین مرسوم و متداول است که ویژگی های خاصی دارد. این نوع پارچه به وسیله دستگاه های ساده بافندگی تولید می شود و طرح‌هایش غالبا هندسی است که به صورت برجسته جلوه می‌کند. طرز عمل بدین ترتیب است که هنگام بافت طبق طرح ذهنی، پود پارچه با دست از لابه‌لای نخ های تار عبور می کند و قسمت های اضافی در پشت پارچه مخفی می ماند.

کلات بهشت سرمایه‌گذاری

علی صلاحی نیز در انتهای این تور رسانه‌ای با حضور در جمع خبرنگاران  با اشاره به اینکه کلات یک گنجینه و نگین گردشگری در خراسان‌رضوی است افزود: کلات در حوزه‌های فرهنگی، تاریخی با طبیعتی بکر و وجود آبشارها، باغات سرسبز و … جاذبه‌های متنوعی دارد.

وی با بیان اینکه خوشبختانه تاکنون تلاش‌های زیادی به منظور ایجاد زیرساخت‌های مناسب برای حضور گردشگر به منطقه صورت گرفته‌ است، گفت: توسعه اقامتگاه‌ها، ایجاد بوم‌گردی‌ها و توجه به احداث راه‌های دسترسی به تفرجگاه‌ها و آبشارها مثل آبشار زاوین، ارتکند و … که گردشگران در این مناطق حضور پیدا می‌کنند بخشی از این زیرساخت‌هاست و لازم است با تخصیص اعتبارات مناسب برای ایجاد راه دسترسی مناسب، زمینه توسعه گردشگری منطقه بیش از پیش فراهم شود.

صلاحی اظهار کرد: در حوزه صنایع دستی نیز سه اثر صنایع دستی کلات شامل هنر ابریشم‌بافی زاوین، هنر گلیم‌بافی آقداش و هنر نواربافی شهر لایین سال گذشته به ثبت ملی رسید و توسعه زیرساخت‌ها و سرمایه گذاری‌ها برای ایجاد تشکل‌های صنایع دستی در دست انجام است و امیدواریم حاصل تمام تلاش‌ها، مهیا شدن شهرستان کلات برای حضور گردشگر بیشتر باشد.

وی خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه کلات بهشت سرمایه‌گذاری درحوزه‌های مختلف است از هزار مسجد با زیبایی‌های طبیعی و مناظر چشم نوازش تا آب گرم، روخانه‌ها و باغات حاشیه آن و ابنیه‌های تاریخی و فرهنگ متنوع و غنی در سطح شهرستان همه در زمره جاذبه‌های گردشگری این شهرستان محسوب می‌شود که هر نوع سرمایه گذاری در آن در حوزه گردشگری بسیار پرفایده است و توجیه اقتصادی دارد.

فرماندار کلات با بیان اینکه یکی از مهمترین موانع توسعه شهرستان جاده مواصلاتی نامناسب کلات به مشهد است، افزود: خوشبختانه برای اصلاح این جاده مواصلاتی نمایندگان مجلس تلاش‌هایی داشته‌اند و اخیرا ارتقاء درجه جاده تصویب شده  و با اصلاح وضعیت جاده این شهر کوهستانی و مناطق طبیعی زیبا امکان این را فراهم می‌کند که گردشگران بیشتری  از این مسیر زیبا لذت ببرند.

وی گفت: علاوه بر همه ظرفیت‌های ذکر شده، شهرستان کلات قابلیت گردشگری کشاورزی و گردشگری عشایر را دارد به طوری‌که ۲۵۰۴ خانوار عشایر در نقاط مختلف این شهرستان مستقر هستند و وجود این قابلیت‌ها به زیبایی‌های این شهر می افزاید.

صلاحی از مرز گسترده کلات با کشور ترکمنستان به عنوان یک ظرفیت گردشگری یاد کرد و گفت: لازم است ظرفیت‌های گردشگری این شهرستان بهتر معرفی شوند تا با وجود جاذبه‌های سرمایه‌گذاری آینده در خشانی در حوزه گردشگری پیش روی این شهر جلوه کند.

وی ابراز کرد: قرار گرفتن شهرستان کلات در مجاورت مشهد خود ظرفیت بزرگی است زیرا وجود ۴۰ میلیون زائر و ۵ میلیون مجاور بارگاه منور علی‌ابن موسی‌الرضا، ظرفیت‌هایی برای کلات ایجاد می‌کند که این شهرستان، می‌تواند تفرجگاه و تنفس گاه مشهد باشد لذا ما هم از معرفی بهتر و بیشتر شهرستان کلات استقبال می کنیم و با ایجاد بستر مناسبی برای حضور گردشگران به توسعه این شهر همت داریم.

فرماندار کلات با قدردانی از برگزاری توررسانه‌ای به کلات، اظهار کرد: آشناسازی و رفت و آمد خبرنگاران که از طریق رسانه‌ها و فضای مجازی و… با جامعه ارتباط دارند در به تصویر کشیدن و بیان زیبایی‌های منطقه و جذب گردشگر به کلات موثر است.

وی بیان کرد: علاوه براین برپایی جشنواره‌های مختلف که بتواند افراد را به حضور درمنطقه ترغیب کند برای توسعه گردشگری شهرستان کلات موثر است.