نشست خبری کنگره بزرگداشت پنجاهمین سال رحلت آیت‌الله العظمی سید محمدهادی حسینی میلانی، صبح روز سه‌شنبه دوم دی‌ماه ۱۴۰۴، با حضور اصحاب رسانه در سالن شیخ طبرسی بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی برگزار شد.

در این نشست، حجت‌الاسلام والمسلمین علی خیاط، مدیر حوزه‌های علمیه خراسان و عضو شورای سیاست‌گذاری کنگره، با اشاره به پیشینه کهن حوزه علمیه خراسان، آن را یکی از قدیمی‌ترین کانون‌های علمی جهان تشیع خواند و افزود: «هسته‌های اولیه این حوزه به قرون نخستین اسلامی بازمی‌گردد و حرم مطهر رضوی همواره کانون گسترش مدارس و مراکز علمی بوده است.»

وی با برشمردن شخصیت‌هایی مانند شیخ طوسی و خواجه نصیرالدین طوسی به عنوان پرورش‌یافتگان این مکتب، علما را مرزبانان اعتقادی و دژهای مستحکم دین معرفی کرد.

خیاط در بخش دیگری از سخنان خود، آیت‌الله میلانی را یکی از برجسته‌ترین چهره‌های سده اخیر حوزه‌های علمیه دانست و اظهار داشت: «ایشان پس از طی مراحل عالی علمی و اخلاقی در نجف و کربلا، با هجرت به مشهد، نقشی بی‌بدیل در ارتقای علمی، آموزشی و مدیریتی حوزه خراسان ایفا کرد و این حوزه را به اوج رساند.»

وی تأکید کرد که این مرجع عالی‌قدر، علاوه بر جایگاه علمی و مرجعیت، در عرصه‌های اجتماعی و سیاسی نیز حضوری مؤثر و نقش‌آفرین داشت.

احیای میراث علمی و گفتمان‌سازی

در ادامه، دکتر احد فرامرز قراملکی، رئیس بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، با تأکید بر جایگاه ممتاز علمی آیت‌الله میلانی، برگزاری این کنگره را گرامیداشت یک «سرمایه تمدنی برای جهان اسلام» عنوان کرد.

وی گفت: «هدف اصلی، احیای میراث علمی ایشان شامل آرای فقهی، اصولی، تفسیری و کلامی از طریق بررسی دروس و نوشته‌های برجای‌مانده است.»

قراملکی به فرایند یک‌ساله برنامه‌ریزی این کنگره اشاره و از تشکیل شورای سیاست‌گذاری با حضور نهادهای علمی و حوزوی خبر داد. وی از برگزاری ۷ نشست علمی پیشین در مشهد، تبریز و کربلا با حدود ۳۰ سخنرانی و همچنین انتشار ۳۳ مقاله علمی و ۱۲ کتاب تخصصی به عنوان دستاوردهای کنگره نام برد. تمامی این آثار در قالب یک نمایشگاه تخصصی کتاب و اسناد در محل برگزاری کنگره ارائه خواهد شد.

رئیس بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، برنامه افتتاحیه کنگره را صبح روز پنج‌شنبه چهارم دی‌ماه در تالار قدس حرم مطهر رضوی اعلام کرد و افزود: «پیش‌بینی می‌شود ۹۰۰ مهمان از مراکز علمی داخلی و خارجی حضور یابند. در این مراسم، پیام تصویری مقام معظم رهبری و پیام مکتوب حضرت آیت‌الله سبحانی قرائت و پنج سخنرانی تخصصی ۲۰ دقیقه‌ای ارائه خواهد شد.»

وی با تأکید بر رویکرد کاملاً علمی و حداقل تعارفات در این برنامه، از برگزاری نشست‌های تخصصی فقه و اصول، تحول در نظام آموزشی حوزه و حیات سیاسی-اجتماعی آیت‌الله میلانی در بعدازظهر روز پنج‌شنبه خبر داد. از جمله برنامه‌های جانبی نیز می‌توان به رونمایی از آثار خطی، نمایش اسناد تاریخی و برگزاری مراسمی بر سر مزار این مرجع عالی‌قدر اشاره کرد.

بزرگداشتی فراتر از یک مراسم

حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی شریعتی‌تبار، دبیر علمی کنگره، نیز در این نشست اظهار داشت: «بزرگداشت آیت‌الله میلانی، صرفاً پاسداشت یک فقیه نیست، بلکه تجلیل از شخصیتی علمی، اخلاقی، تمدنی و معنوی است.»

وی با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری که آیت‌الله میلانی را «قله فقاهت» خوانده‌اند، نقش ایشان در پیوند حوزه نجف و خراسان و اثرگذاری در تربیت علمی را بی‌نظیر دانست.

شریعتی‌تبار خاطرنشان کرد: «سیاست‌گذاری کنگره به‌گونه‌ای طراحی شده که این حرکت علمی ادامه‌دار باشد، زیرا بخشی از میراث ایشان نیازمند پژوهش و احیای بیشتری است.»

شایان ذکر است کنگره بزرگداشت پنجاهمین سالگرد رحلت آیت‌الله العظمی میلانی، به همت سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی و حوزه علمیه خراسان، با هدفی فراتر از برگزاری یک مراسم؛ یعنی «تولاد آثار فاخر علمی» و «ایجاد گفتمان ماندگار» درباره اندیشه‌های این مرجع تمدن‌ساز، چهارم دی‌ماه در مشهد مقدس برگزار می‌شود. این رویداد، فرصتی است برای بازخوانی نقش عالمان ربانی در پاسداری از هویت اسلامی و پیشبرد علوم دینی.